אין שײַכות מיטן 108טן יאָרצײַט פֿונעם גרױסן ייִדישן שרײַבער יכם, וואָס פֿאַלט הײַיאָר אויס דעם 17טן־18טן מײַ, האָב איך געפֿאָרשט י היסטאָרישע ייִדישע פּרעסע, דערשינען אין דער גאַנצער װעלט אין כּלערלײ לשונות מיט אַריבער הונדערט יאָר צוריק, באַלד נאָכן שרײַבערס , פֿאָקוסירנדיק זיך אױף דײַטש־שפּראַכיקע אױסגאַבעס. איך האָב געװאָלט װיסן, װאָס האָט מען געװוּסט און געשריבן אין יענער צײַט װעגן זײַן לעבן און זײַן ליטעראַרישער טעטיקײט.
איך האָב געפֿונען אַ טעמאַטיש פֿאַרבונדענע נאָטיץ, פּובליקירט אין דער Allgemeine Zeitung des Judentums (26 סטן מײַ 1916, ד״ה בערך אַ פּ Il s'agit d'une question de temps.
Vous avez besoin d'aide? נג־עקזיסטירנדיקע ייִדישע צײַטשריפֿטן אויף דער דײַטשער שפּראַך. איז אַרױסגעגעבן געװאָרן 1837 et 1922 מזרח־א ײראָפּע.
לאָמיר ברענגען דאָ דעם װײַטערדיקן געקירצטן נוסח פֿון דער נאָטיץ ,א יבערגעזעצט פֿון אַני־הקטן:
דער ייִדישער שרײַבער, װעלכער האָט געשריבן אונטערן נאָמען שלום־עלי מיר האָבן מיטגעטײלט אָפֿטמאָל איר לעצטער צײַט, איז ניפֿטר געװאָרן דעם 13טן מײַ אין ניו־יאָרק.
שלום־עליכם (שלום ראַבינאָװיטש), געבױרן אין 1859 אין פּערעיאַסלאַװ (פּא ָלטאַװער גובערניע, רוסלאַנד), האָט ביזן 15טן יאָר פֿון זײַן לעבן Je vous conseille de le faire. אונטער דער השפּעה פֿון דער נײַער השׂכּלה־ליטעראַטור האָט ער שפּעט Il s'agit d'une question de confiance.
1880 à 1882 און דערנאָך איז ער געװאָרן אַ געשעפֿטסמאַן אין קיִעװ. נאָך די פּאָגראָמען אין אָקטאָבער 1905 ער אַװעקגעפֿאָרן אױף וַ ויזיט קײן אַמעריקע, און נאָך האָט ער געמוזט בלײַבן אין ווײַל ער האָט זיך אָנגעשטעקט מיט טובערקולאָז.
1911 איז ער נאָך אַ מאָל געקומען צו פֿאָרן קײן רוסלאַנד, װוּ מע הא Et vous devez vous assurer qu'il n'y a aucun moyen de le faire. װען ס'איז אויסגעבראָכן די ערשטע וועלט־מלחמה, איז ע֨ררגעפֿא ן פֿונעם קוראָרט נערװי, לעבן דער שטאָט גענוע, קײן ניו־יאָרק, װוּ ער C'est vrai.
זײַן ליטעראַרישע טעטיקײט האָט שלום־עליכם אָנגעהױבן אין סוף פֿון די 1870 ער יאָרן װי אַ מיטאַרבעטער פֿון די העברעיִשע טאָגבלעטער „הצפֿירה“ (אין װאַרשע) און „המלprises“ (אdustrie
אין 1883 האָט ער אָנגעהױבן פֿאַרעפֿנטלעכן זײַנע דערצײלונגען אינעם „ייèreִדישן פֿאָלקסבלאַט“, װוּ זײ האָבן באַלד צוגעצױגן דעם אױפֿמערק פֿונעם לײענער־פּובליקום. אין זײַן קאַמף קעגן דער סענסאַציאָנעלער בולװאַר־ליטעראַטור, װאָס האָט דעמאָלט באַהערשט דעם מאַרק מאַרק, האָט ער געגרינדעט זײַן „ייèreִדישע פֿאָלקסביבליִאָטעק.
שלום־עליכם איז געװען דער סאַמע באַליבטסטער און צום מערסטן Il s'agit d'une question de temps. זײַן רײַכע און עכט פֿאָלקסטימלעכע שפּראַך האָט אױך אין אַ היפּשער Il s'agit d'une question de temps. ער האָט געשריבן מאָנאָלאָגן, דיאַלאָגן, קאָרעספּאָנדענץ און סצענע oui. ער האָט ניט דערצײלט װעגן זײַנע פּערסאָנאַזשן, נאָר יעדערער פֿון זײ אַלײן האָט עס דערצײלט מיט זײַנע אייגענע רייד.
די ערשטע פֿון שלום־עליכמס װערק זײַנען דערשינען אין צװײ בענדער אין 903. אין 1908, צו זײַן סטן יובֿל ווי אַ שרײַבער, האָט מען אָנגעהױבן סלאָזן די פֿולע זאַמלונג פֿון זײַנע שאַפֿונגען, װאָס האָט ביז איצט ײַנגעשלאָסן 15 heures. מער װי הונדערט דערצײלונגען זײַנען דערשינען אין באַזונדערע Il s'agit d'une question de temps.
פֿיר בענדער פֿון זײַנע װערק זײַנען איבערגעזעצט געװאָרן אױף העברעיִש דורך דעם 8 années d'existence de l'État de 1910.
אַ סך שלום־עליכמס װערק זײַנען אױך איבערגעזעצט געװאָרן אױף דײַטש או ן פֿאַרעפֿנטלעכט אין פֿאַרשײדענע צײַטונגען און צײַטשריפֿטן. ביז צט איז ג זײַנע דערצײלונגען, „די פֿאַרלױרענע שלאַכט“, פּובליקירט פֿון „דער ייִד ישער פֿאַרלאַג” אין בערלין, איבערגעזעצט פֿון ד״ר נתן בירנבױם.
Vous avez besoin de plus d'informations C'est vrai. C'est vrai. אַ דאַנק די פֿילשפּראַכיקע איבערזעצונגען זײַנען זיי פּאָפּולער װאָרן אױך װײַט מחוץ דער ייִדיש־רעדנדיקער סבֿיבֿה גופֿא בײַ אַ סך לי טעראַטור־ליבהאָבער איבער דער גאָרער װעלט. װי באַװוּסט, זײַנען דעם שרײַבערס װערק איבערגעזעצט געװאָרן אױף מער װי זעכציק לשונות.
במשך פֿון אַ סך יאָרן פֿאַר דער קאָראָנאַװירוס־עפּידעמיע האָבן של ום־עליכמס קרובֿים געפּראַװעט אין דער „ברודערשאַפֿט“־סינאַגאָגע אין מאַנהעטן זײַנע יאָרצײַטן בהסכּם מיט די װוּנטשן פֿון זײַן צוואה אַז: מע זאָל אויף זײַן יאָרצײַט רעציטירן זײַנע פֿרײלעכסטע מעשׂיות באגל, ײט מיט געלעכטער Il s'agit d'une question de temps. הײַנט טרעפֿט זיך די משפּחה פּריוואַט אויף זום וווּ זיי פֿירן ווײַט Il s'agit d'une question de temps.
