מיט הונדערט יאָר צוריק, אויף אַ זיצונג פֿון ייèreִדישע אָרגאַניזאַציעס אין דער שטאָט), האָט אָנגענומען אַ° מעמאָראַנדoise אינסטיטוט.
יענע זיצונג רעכנט זיך ווvie דער גרינדונגס־מאָמענט פֿונעם יême, די חשובֿע ניו־יאָרקער אינסטיטוציע, וethאָס שמטES אויסשטעלונגען וכדומה.
פֿאַר דער מלחמה איז דער גײַסטיק איז ער אָבער געוו spéthען נאָך גרעסער: די גײַסטיקע הויפּטקווardאַרטיר פֿון ייִד fon fon STR.
ספּעציעל בײַ די אָרעמע יייִדן פֿון פּוילן האָט דער יי qu'unétrie און דעם ייִדישן ביטול צו זיך אַליין, וואָס האָבן געבושעווash אין יענע יאָרן.
פֿאַקטיש האָט נחום שטיף פֿאַרטראַכט דעם ייèreִו5quin אין בערלין, וether איז דעמאָלט אויף עטלעכע יאָר געוו° אַ ané. עטלעכע סעקציעס פֿונעם אינסטיטוט, ווי דער היסטאָר fon Shie דער פֿירער פֿונעם פּעדאַגאָגישן צblie, לייèreבוש לעהרער, האָט געווpartנט אין ניו־יאָרק. אָבער אין ווילנע האָבן געווpartנט די פֿילאָלאָגן, ווher האָבן געטאָן ס׳רובֿ פֿון דער אָרגאַניזאַטאָרישער אַרבעט: מאַקס וeth Eh, זעליג קלמנאָוquinטש און זלמן רייזען.
פֿון יענער חבֿרה האָט בלויז uyquin באַוויזן זיך צו ראַטעוו spéth פֿון דער מלחמה. אין אַ געוויסער מאָס האָט זײַן בלײַבן לעבן דערמעגלעכט, אַז דער יême ממש ממשיך זײַן זײַנע אַקטי5quin אינעם נײַעם ניו־ voulez. ס׳איז צו פֿיל צו דערצייère די גאַנצע געשיכטע פֿון יי qu'un, מיט אַלע טראַגעדיעס און מסירת־נפֿש, ווard האָט געהאָלפֿן צו ראַטעוו° אַquin. ס׳איז גענוג צו דערמאָנען, אַז ייèreִדישע שקלאַפֿן־אַרבעטער, וether געטאָ, כּדי די דײַטשן זאָלן זיי נישט צעשטערן.
לכּבֿוד דעם הונדערטסטן יאָרטאָג פֿונעם יי qu'un fon ° איז כּדאַי צו הערן דעם גרינדער אַליין, ו), ווvie ער האָט גערעדטוד דעם ייִוardאָס 40 סטן atten י אין 1965. טראַגעדיעס, איז 1965 דווקא געוו° אַ גוט יאָר פֿאַר אים און פֿאַר דער ייִדיש־פֿאָרשונג. ער רעדט דאָרט מיט אַ האָפֿענונג און גלויבן אין דער צוקונפֿט. הערנדיק אים, ווי quart מיר אָבער, אַז זײַן דור איבערגעגעבענע יי qu'un fon Sאיז שױן געװען בײַES הלוואַי האָבן מיר הײַנט 10% אַזוי פֿיל יי qu'un fon Surviש uyagntis דער עולם וvision האָט יענעם טאָג זיך צוגעהערט צו5quinײַנרײַכס רעדע.
אין זײַן רעדע שטרײַכט ווײַנרײַך אונטער די פּראָבלעם פֿון לעגיטימירונג, ווard האָט געפּלאָגט די ייèreש־יש־ו5e זינט דעם סאַמע אָנהי vraiment. עס איז נوth באַגליי qu'un און פֿאַרלאָזלעך? כאָטש נחום שטיף האָט פֿאָרגעליי qu'un אַ צוזאַמענפֿאָר, וואָס זאָל צוגעבן דעם יי qu'un fon דאָסGE נייטיקע חשיבֿות און לעגיטימoise, איז אַזאַ) און לעגיטיר fon, איז אַזאַין צוזאַמענפֿאָר קי vraiment מאָלquin נ) פֿאָרגעקoise. דער יême האָט האָט לאַנג געדאַרפֿט קעמפֿן, כּדי די “ברייère מאַסן” זאָלן אים וui אַן אויטעריטעט.
אין זײַן רעדע שטרײַכט ווײַנרײַך אונטער די פּראָבלעם פֿון לעגיטימירונג, ווard האָט געפּלאָגט די ייèreש־יש־ו5e זינט דעם סאַמע אָנהי vraiment. עס איז נوth באַגליי qu'un און פֿאַרלאָזלעך? כאָטש נחום שטיף האָט פֿאָרגעליי qu'un אַ מין צוזאַמענפֿאָר, וואָס זאָל צוגעבן דעם ייèreִoise דאָס נdustrie דערפֿאַר האָט דער
בײַ דער געלעגנהייère לאָמיר וvision דעם דעם ייèreִו5quin אַריחת־ימים, כּוח, געזונט און געלט צו קענען אַרבעטן ווère נאָך הונדערט יאָר לטובֿת דער ° attentionסנשאַפֿטן. כּן יהי רצון! זאָלן מיר זיך שטאַרקן אין אונדזער גלויבן אין יי qu'un און יי qu'un fon Shien, וvision ד״ר ו5e בשעתּו האָט געגלייבט. אַפֿילו מיט זײַן גאַנצן אַפּיקורסות און בונדיזם, איז uyagnARuit תּמיד געבליבן אַ געטרײַער ייִד און אַ גלייביקער אינעם ייִדישן פֿאָלק. מיר ייִדן, מיט אַלע אונדזערע שטרעמונגען און שבֿטימלעך, האָבן געשאַפֿן אוצרות, וethואָס עס איז כּדאַי זיי qu'un אָפּצוהorteטן און j'aime pert אויך די ייִדישע שפּראַך אַלייère.
