אַ ווינער פֿעסטיוואַל פֿון קאַמער־מוזיק באַערט די „פֿאַרטריבענע ָמפּאָזיטאָרן«Le Festival viennois de musique de chambre rend hommage aux compositeurs contraints de fuir Un message du rédacteur en chef de Forverts, Rukhl Schaechter

Il y a beaucoup de choses à faire, c'est vrai, c'est vrai, c'est vrai. נאָר יעדעס יאָר זעט מען דאָ אַ יוצא־מן־הכּלל: בעתן װינער קאַמער־מו זיק־פֿעסטיװאַל שפּילט מען ניט נאָר מאָצאַרט און בעטהאָװען, בראַמס C'est vrai. די פּראָגראַם באַערט אויבן די װערק פֿון קאָמפּאָזיטאָרן װאָס אָבן דווקא פֿאַרלאָזט ווין — אָפֿט מאָל צוליב רדיפֿות.

דער הײַיאָריקער פֿעסטיוואַל, וואָס איז פֿאָרגעקומען סוף אױגוסט או Il s'agit d'une question de savoir si vous avez besoin d'aide.

L'année 2008 a été marquée par la fin de l'année 2008. ט די װערק פֿון העכער 40 „פֿאַרטריבענע קאָמפּאָזיטאָרן“, בתוכם ניט װײניק ייִדן — למשל, אַרנאָלד שענבערג, דאַריוס מיִיאָ און מיעטשיסלאַ װ װײַנבערג, נאָר אױך װײניקער באַקאַנטע װי, אַ שטײגער, גדעון קלײן, שמעון לאַקס און פֿיליפּ הערשקאָװיטש. ס׳רובֿ פֿון זײ האָט אַ מאָל געװױנט אין װין.

הײַיאָר איז דער פֿעסטיװאַל צום ערשטן מאָל פֿאָרגעקומען אינעם „יוגנ טסטיל־טעאַטער“, אין מערבֿ־װין, אױפֿן גרענעץ מיטן װינער װאַלד. דער דאָזיקער טעאַטער געפֿינט זיך אין האַרץ פֿון אַן C'est vrai. אָנהײב 20סטן יאָרהונדערט האָט מען דאָ אױסגעבױט אַ ריזיקע „הײלאַנשטא Il s'agit d'un message d'erreur.

אין די היטלער־יאָרן האָט מען פֿון דער קליניק ג Et je pense que c'est possible. אױך אױפֿן אָרט האָבן די נאַציס אומגעבראַכט אַנדערע אײַנוווינער. « אײטאַנאַזיע » האָבן זײ דאָס גערופֿן, בלשון־נקיה. גלײַך פֿאַר דער ברײטער טרעפּ אַרױף צום טעאַטער איז דאָ אַ סימבאָלי שע מצבֿה: 722 לײַכטנדיקע זײַלעכלעך, דעם אָנדענק פֿון 722 דערהרגעטע C'est vrai.

די אומגעקומענע האָט th Oui, je pense que c'est possible. דער אַראָן־קװאַרטעט — אַ װינער סטרונע־קװאַרטעט — האָט לכּבֿוד די נאַ צי־קרבנות געשפּילט דעם פֿינאַל פֿון ערװין שולהאָפֿס צװײטן Oui. שולהאָף איז בשעתּו געװען אַ װיכטיקער אַװאַנגאַרדיסט Il s'agit d'une décision prise en 1942 par un auteur. װײַטער האָט מען געשפּילט אַ קאָמפּאָזיציע פֿאַר פֿידל פֿון דיערדי קורטאַג — אַן אונגאַריש‏־ייִדישער קאָמפּאָזיטאָר, פֿון C'est vrai. געענדיקט האָט מען מיט אַ מוזיקאַליש בינטל בלומען שיניס טרױער־מוזיק פֿאַר סטרונע־קװאַרטעט „כריזאַנטעמעס“.

דער אַראָן־קװאַרטעט האָט געשפּילט אַזש פֿינף פֿון די זיבן קאָנצער Oui. Il s'agit d'une question de temps. אַזױ אַרום האָט זיך פֿונאַנדערגעװיקלט אַן אינטערעסאַנטער „שמועס“ צ װישן שאַפֿונגען פֿון קלאַסישן פּעריאָד, פֿון לעצטן יאָרהונדערט Il s'agit d'une question de temps.

דעם 29סטן אױגוסט האָט מען, למשל, געשפּילט אַרנאָלד שענבערגס „אָדע צו נאַפּאָלעאָן“ פֿאַר סטרונע־קװאַרטעט, פּיאַנע און קול. דער טעקסט איז לאָרד בײַראָנס אַן „אָדע“, אין װעלכער דער ענגלישער דיכ טער מאַכט חוזק פֿונעם געפֿאַלענעם טיראַן, דעם פֿראַנצײזישן C'est vrai. שענבערג האָט דערפֿון געשאַפֿן אַ מין מוזיקאַלישע „המנס מפּלה“. אין יאָר האָט ער ממילא אין זינען געהאַט אַ צװײטן טיראַן. שענבערג האָט אױסקאָמפּאָנירט די װיציקע „אָדע“ לױט דער שיטה פֿון 12 טע נער (דאָדעקאַפֿאָניע) — נאָר מיט שפּורן פֿון טאָנאַלע האַרמאָניעס דאָ און דאָרטן. מע האָט געקענט הערן אַז דער אַראָן־קװאַרטעט איז געניט אין שפּילן ש C'est vrai. Vous avez besoin d'aide? אַטאָר פֿון דער „אָדע“.

דעם זעלביקן אָװנט האָט מען אױפֿגעפֿירט סטרונע־קװאַרטעטן ּאָלעאָנס מיטצײַטלערס — פֿונעם עסטרײַכיש־פֿראַנצײזישן קאָמפּאָזיטאָר איגנאַץ פּלײעל און פֿון לודװיג װאַן בעטהאָװען, װאָ Il s'agit d'une décision prise en 1809.

אַחוץ דעם האָט מען אױך געשפּילט אַ פּאַסאַקאַליאַ פֿאַר סטרונע־קװ אַרטעט (2023) פֿון װאָלפֿגאַנג פֿלאָרײַ מיטן פּאַציפֿיסטישן מאָטאָ:  » לאָזט אונדזער װעלט צו רו! » ַראָן־קװאַרטעט ניט אױסגעשפּילט אַלײן, נאָר מע האָט אין הינטערגרונט געהערט עפּעס מלחמה־קלאַנגען — מאָטאָרן און שיסערײַ.

אױף אַ צװײטן קאָנצערט האָט מען אױפֿגעפֿירט דרײַ סאָנאַטעס פֿאַר ידל און פּיאַנע, געשפּילט פֿון באַרנאַ קאָבאָרי מיט יאַנאַ Oui. די בשותּפֿותדיקע טעמע: די קאָמפּאָזיטאָרן — דזשאָרדזשע ענעסקו, ַ באַרטאָק און פֿראַנץ שובערט — האָבן איבערגעאַרבעט פֿאָלקלאָרישן מאַטעריאַל אין זײערע שאַפֿונגען.

לױט מײַן באַנעם איז באַרטאָקס צװײטע סאָנאַטע פֿאַר פֿידל און C'est vrai. L'année 1925 s'est terminée par une décision de justice. אַדאָרנאָ, אין דער װינער „צײַטשריפֿט פֿאַר מוזיק“, איז באַרטאָקס סאָ נאַטע כּמעט אַנאַרכיש, אָן סדר: אַ רײ פֿון צעשפּליטערטע פֿאָלקסידער. איך בין — װי אַדאָרנאָ — נתפּעל געװאָרן פֿון באַרטאָקס אומרעגולערע פ ֿינפֿער־ריטמען און די „סעקונדע־רײַבונגען“ װאָס „שפּיצן אױס דעם קלאַנג ביז װוּנדערלעכער שאָרסטיקײט“.

אױף ביס האָבן קאָבאָרי און פּאָליזאָיִדיס אָפּגעשפּילט ענעסקוס אַ רומענישע האָראַ און זיך אַזױ אַרום געזעגנט מיט מער האַרמאָנישע קלאַנגען.

צום בעסטן איז מיר אָבער געפֿעמ ט פֿון אַראָן־קװאַרטעט, קריסטאָף פּאַנטייִאָן, און זײַנע געשװיסטער, דער פֿידלערין קלאַראַ פֿלידער און דעז ּאַנטיִיאָן. אָנגעהױבן האָבן זײ דעם קאָנצערט מיט פֿאַנטאַזיעס פֿונעם ייִדישן ק אָמפּאָזיטאָר ריכאַרד שטער (שטערן). Depuis 1939, il s'agit d'un enfant , עמיגרירט קײן אַמעריקע.

שענבערגס אַ בן־דור, האָט שטער װײַטער געצױגן די ראָמאַנטישע Il s'agit d'une question de temps. זײַנע פֿאַנטאַזיעס פֿאַר װיאָלאָנטשעל און פּיאַנע דערמאָנען אױך Et c'est vrai. דער אָנטשעל פֿאַרציט כּישופֿדיקע מעלאָדיעס, נאָר מיט אַ מאָל רײַסט זיך איבער דער פֿליסיקער געזאַנג, און דער טשעליסט נעמט צופּן C'est vrai. Vous avez besoin d'aide? ַכטיק־רויִקער אָזערע. מע זאָל מיר מוחל זײַן דעם קיטש — אַזעלכע בילדער ברענגען אױפֿן זינען Il s'agit de « פֿאַנטאַזי־שטיק ».

אינטערעסאַנט איז, אַגבֿ, װאָס שטער האָט אױסקאָמפּאָנירט די שאַפֿונגען האַרבסט 1907 — פּונקט װען מע האָט געעפֿנט דעם יוגנטסטיל־טעאַטער, װוּ ס׳איז פֿאָרגעקומען דער פֿעסטיװאַל. אַ בנין געבױט אינעם סטיל פֿון דער װינער סעצעסיע („יוגנטסטיל“ אָדער „א ַרט נוּװאָ“) איז טאַקע געװען פּאַסיק פֿאַר אַזאַ קאָנצערט.

★★★★★

Laisser un commentaire