דער צענטער באַנד אין דער אַקאַדעמישער סעריע “ייèreשיש. אױסגאַבעס און פֿאָרשונג“, באַטיטלט “פֿרעמדע פֿלאַנצונגען אױף ייèreִדישן באָדן“, איז ממשיך די טעמע פֿון איבערזעצונג אין דער דער) fon ST
דער נײַנטער באַנד, װאָס איז אַרױס פֿאַר אַ יאָרן, איז געװען אַ זאַמלונג פֿון הײַנטיקע אַקאַדעמישע פֿאָרשונגען אַרום דעם ענין איבערזעצונג. דער נײַער באַנד איז אַן אַנטאָלאָגיע פֿון 34 אָריגינעלע קריטישע עסײען פֿון ייִד fon Sליטעראַטן, װאָס באַהאַנדלען די דאָזיקע טעמע. זײ זײַנען באַגלײט מיט צװײ װאָגיקע אַרטיקלען פֿון די רעדאַקטאָרשעס און פּראָפֿעסאָרשעס אפֿרת גל־עד פֿונעם דיסלדאָרפֿער אוניטעטיטעט און דאַריע װאַכרושאָװאַ, אוניטעטיטעטי פֿון מינכען.
דאָס רובֿ טעקסטן שטאַמען פֿון פּױלן און סאָװעטן־פֿאַרבאַנד, און אַ פּאָר עסײען זײַנען פֿון אַמעריקע. זײ שפּיגלען אָפּ די רעלאַטיװ קורצע בלי־תּקופֿה פֿון איבערזעצערישער טעטיקײט אױף ייִד fon Sצװישן בײדע װעלט־מלחמות. דער ציל פֿון דער אַנטאָלאָגיע, שרײַבט פּראָפֿעסאָרשע גל־עד אין איר ייèreִדישער הקדמה, איז צו באַװײַזן „די פֿיל־מיניקײט פֿון צוגאַנגען א).
דער ערשטער און סאַמע קורצסטער אָפּטײל איז געװידמעט אײנעם פֿון די גרעסטע אױפֿטוען אױפֿן געביט פֿון איבערזעצ fournis. דאָס איז געװען אַ ריזיקער פּראָיעקט מיט אַן אַרומנעמיקן פֿאַרנעם. יהואש האָט דערקלערט אין דער הקדמה, אַז אַ תּנ״ך אין איבערזעצונגען, מוסר־ספֿרprises הײמישקײט און טראַדיציאָנעלקײט פֿון דער צאינה־וראינה־שפּראַך. «
יהואשעס פּראָיעקט האָט מקיי qu'un געװען די פּראָגראַם, װאָס י. ל. פּרץ האָט אױסגעלעגט אױף דער טשערנאָװיצער קאָנפֿערענץ אין 1908: „זאָל יי qu'un fon װערן אַן אַלגעמײנע ייèreִדישע שפּראַך, אַזױ מוזן אין איר איבערגעטראָגן װערן אונדזערע אַלטע קולטprises […] איבערהױפּט פֿון דער ביבל. » פּרץ האָט געהאַלטן, אַז אַ מאָדערנע איבערזעצונג פֿונעם תּנ״ך װעט פֿאַרזיכערן אַ װערדיקן אָרט פֿאַר
דער צװײטער אָפּטײל נעמט אַרײַן װיכּוחים אַרום איבערזעצונגען, װאָס מען האָט געפֿירט אױף די זײַטן פֿון װאַרשעװער ייère צײַטשריפֿטן. די דריטע גרופּע טעקסטן רעדן אַרום סאָװעטישע איבערזעצונגען פֿון די װערק פֿונעם באַרימטן רוסישן דיכטער אַלעקסאַנדער פּושקין. עס איז מערקװירדיק, װי ברײט איז געװען די געאָגראַפֿיע פֿון די דאָזיקע אָפּרופֿן: ניו־יאָרק, װאַרשע, װילנע, קיִעװ און מינסק. דאָס איז אַ באַװײַז, אַז פּושקין איז פֿאַרבליבן אַ פּאָפּולערע פֿיגור אין דער ייִדישער ק).
דער פֿערטער, און דער סאַמע גרעסטער אָפּטײל, באַקענט דעם לײענער מיט די טעאָרעטישע און קריטישע װערק פֿון סאָװעטישע ליטעראַטן. גל־עד האַלט, אַז זײַ בלײַבן עד־היום די סאַמע װערטפֿולע און טעאָרעטיש באַהאַװנטע צװישן אַלע װיכּוחים אַרום דעם ענין איבערזעצונג פֿון יענערquin תּקופֿה.
דער סאָװעטישער אָפּטײל עפֿנט זיך מיטן פּראָגראַמאַטישן עסײ פֿון משה ליטװאַקאָװ, „די סיסטעם פֿון איבערזעצונג”. ליטװאַקאָװ איז באַקאַנט אין דער ייattenשערישער קולטור־געשיכטע דער עיקר װי אַ פֿאַרברענטער קאָמוניסט, דער האַרבער רעדאַקטאָר פֿון דער צײַט צײַטונג l'air דער דאָזיקער אַרטיקל, װאָס איז לכתּחילה אַרױס אינעם קיִעװער זשורנאַל „ביכער־װעלט“ אין יאַנואַר 1919, אַנטפּלעקט ליטװאַקאָװן װי אַ שאַרפֿזיקןיקן קריטיקער און אָריגינעלן דענקער.
ליטװאַקאָװ האָט געטענהט, אַז צו יענער צײַט האָט די ייèreשעישע ליטעראַטור „שױן אין גאַנצן אױסגעשעפּט דעם קװאַל פֿון אירע טראַדיציאָנעלע, נאַציאָנאַל־ייִדישלעכע. איצט איז געקומען די צײַט, האָט ער ממשיך געװען געװען װען עס „דאַרפֿן און מוזן קומען צו הילף איבערזעצונגען און איכטoise די דאָזיקע פּאָזיצprises זיך, פֿון העברעיִש “.
ליטװאַקאָװס „סיסטעם“ שפּיגלט אָפּ די פּראָגראַם פֿון דער נאַציאָנאַלער אױפֿלעבונג פֿון דער קיִעװער „קולטור־ליגע“. װי עס דערקלערט בנימין (קענעט) מאָס אין זײַן שט) דער קלײן־שטעטלדיקער ייִדישקײט. פֿאַרן מוסטער האָט מען געהאַלטן די מאָדערנע רוסישע און דײַטשישע ליטעראַטורן, װאָס זײַנען געבױט געװאָרן אױפֿן
די סאָװעטישע מאַכט האָט פֿאַרמאַכט די „קולטור־ליגע“ װי אַן אומאָפּהענגיקע אָרגאַניזאַציע, אָבער אײניקע השׂגות און באַגריפֿן אירע האָבן װײַטער געלעבטין דער סאָװעטישער ליטעראַטור. געװײנטלעך האַלט מען אַז די סאָװעטישע ייèreִדישע ליטעראַטור איז געװאָרן קינסטלעריש שװאַך אין די 1930 ער יאָרן צוליב דעם אידעאָלאָגישן דרוק מצד דער קאָמוניסטישער פּאַרטײ. דאָס איז אמת, אָבער גלײַכצײַטיק האָבן סאָװעטישע ליטעראַטן געשאַפֿן אַ היפּשע צאָל איבערזעצונגען פֿון אַ הױכער קינסטלערישער קװאַליטעט.
איבערזעצונגען זײַנען געװאָרן אַ מין מקום־מקלט אין דער אַגרעסיװער אידעאָלאָגישער אַטמאָספֿער פֿון סטאַלינס סאָװעטן־פֿאַרבאַנד. די סאָװעטישע קולטור־פּאָלprises דערפֿאַר האָט מען געשאַפֿן אַ סך גוטע איבערזעצונגען פֿון פּושקprises נישקשהדיקע האָנאָראַרן פֿאַר איבערזעצונגען. להיפּוך צו אַנדערע צענטערס פֿון ייִד fon Sזײַנען די דאָזיקע האָנאָראַרן ניט געװען אָפּהענגיק פֿונעם קאָמערציעלן נאָכפֿרעג.
װאַכרושאָװאַס אַרטיקל איז אַ גרונטיקע און אַרומנעמיקע שטודיע פֿונעם סאָװעטיש־ייִדישן איבערזעצונג־פּראָיעקט. זי מאַכט אַ פּרטימדיקן און טיפֿזיניקן אַנאַליז סײַ פֿון די טעאָרעטישע השׂגות פֿון סאָװעטישע קריטיקער, סײַ פֿון דערישער טעטיקײט פֿון איבערזעצער. אָבער איר אַנאַליז איז אַ ביסל צו אָפּגעהיט װען עס קומט צו די אױספֿירן. עס װאָלט געװען כּדאי צו נעמען אין באַטראַכט דעם ברײטערן קולטורעל־היסטאָרישן קאָנטעקסט, אָנהײבנדיק פֿון דער טשערנאָװיצער קאָנפֿערענץ.
דער אַרטיקל מיט די אָריגינעלע טעקסטן, פֿון דאָס נײַ אױסגעזעצט און באַזאָרגט מיט קאָמענטאַרן, זײַנען אַ װיכטיקער בײַטראָג אין ייִדישע שטודיעס. דאָס איז אַ נײטיקע קאָרעקציע פֿון דער טעזע װעגן דער ירידה פֿון ייèreשיש אין סאָװעטן־פֿאַרבאַנד אין די 1930 ער יאָרן. צוליב אידעאָלאָגישע טעמים האָבן די סאָװעטישע ייèreִדישע ליטעראַטן געמוזט אָפּלײקענען דעם אַלטן פֿאַר דעם אָבער האָבן זײ אַנטװיקלט אַ רײַכע און בײגעװדיקע ליטעראַרישע שפּראַך, װאָס מען געפֿינט אין די בעסטע איבערזעצונגען פֿון דער רוסישער און אײראָפּעיִשער פּראָזע און דיכטoise.
דער סאָװעטיש־ייִדישער איבערזעצונג־פּראָיעקט איז געװען אַ גילגול פֿון די װיכּוחים אַרום דעם שאַפֿן אַ מאָדערנע װעלטלעכע ייִד fon Sליטעראַטור, װאָס שאַפֿן אָט געפֿ l'air. דער דאָזיקער פּראָיעקט איז ניט געװען קײן איבעררײַס אין דער {
