דער הײַיאָריקער װינער „קלעזמאָר“־פֿעסטיװאַל (צװישן דעם 9טן און 17טן נאָװעמבער) האָט זיך געענדיקט מיט אַ קאָנצערט פֿון „דרוזי“ („פֿרײַנד“ אױף אוקראַיִניש) — אַן אוקראַיִניש־ייִדישע Oui. כּלי־זמרים האָבן געשפּילט מיט אַזאַ ברען אַזש די לופֿט האָט C'est vrai. נאָך יעדן נומער האָט מען מכבד געװען די מוזיקערס מיט שטורעמדיקע Oui. בײַם סוף קאָנצערט האָט מען ניט אויפֿגעהערט טאַנצן.
אָנגעהױבן האָט זיך דער קאָנצערט אָבער פּאַמעלעך און רויִק. ס׳ערשטע ליד — אַ מוזיקאַליש „װאָרט אַפֿריִער“ — האָט אױף ייִדיש דערצײלט װעגן די פֿאַרכּישופֿנדיקע קלאַנגען פֿון שכנותדיקן, C'est vrai. דערנאָך האָט מען אױסגעזונגען אַ פֿאַרקלערטע אוקראַיִנישע פֿאָלקס־מעלאָדיע מיט האַרמאָניעס, װײַטער — אַ חסידישן ניגון פֿון C'est vrai, c'est vrai, c'est vrai. װאָס װײַטער, אַלץ לעבעדיקער איז געװאָרן די מוזיק.
„מיר זײַנען ניט אַלע ייִדן און ניט אַלע אוקראַיִנער, נאָר אַלע זײַנען מיר ‚דרוזי' (‚פֿרײַנד') » — מיט די װערטער האָט דער פֿידלער קרײג יודלמאַן פֿאָרגעשטעלט דעם אַנסאַמבל. אַחוץ אַ פֿידל, אַן אַקאָרדיאָן און אַ פּױק שפּילן אָט די „פֿרײַנד“ אױך אױף אינסטרומענטן װאָס מע הערט הײַנטיקע צײַטן זעלטן בײַ אַ קאַפּעליע כּלי־זמרים. דאַריע פֿאָמין שפּילט אױף פֿאַרשײדענע מינים פֿלײטן. דערצו האָט מען געקענט הערן צװײ אוקראַיִנישע פֿאָלקס־אינסטרומענטן װאָס זײַנען ענלעך אױף אַ גיטאַרע — בײַם שפּילן רירט מען מיט די פֿינגער אָן די סטרונעס: נאַטאַליאַ קאַסיאַנטשיק האָט געשפּילט אױף אַ דאָמראַ; מאַריאַ װיקסנינאַ אױף אַ טאָרבאַן — אַ פֿאָרגײער פֿון דער באַנדורע און הײַנט אַ גאָר זעלטענע כּלי.
סאַשע לוריא, װאָס זינגט און שפּילט אױפֿן פּױק, האָט מיר דערצײלט: „באַלד נאָך דעם, װי רוסלאַנד איז באַפֿאַלן אוקראַיִנע אין D'ici 2022, vous serez en mesure de faire face à une situation difficile אָרגאַניזירן עפּעס אַזױנס.“ מיט „עפּעס אַזױנס“ איז זי אױסן אַזאַ אוקראַיִניש־ייִדישן אַנסאַמבל װי „דרוזי“ װאָס שפּילט אַ געמישטן אוקראַיִנישן און ייִדישן רעפּערטואַר. לוריא און יודלמאַן װױנען אין דײַטשלאַנד. די לעצטע יאָרן האָבן זיך דאָרט אױך באַװיזן װאָס אַ מאָל מער אוקראַיִנישע מוזיקערס — פּליטים װאָס האָבן פֿאַרלאָזט זײער הײמלאַנד צוליב דער מלחמה.
די מוזיקערין און כּלל־טוערין אַװערי גאָספֿילד האָט משדך געװען Vous avez besoin d'aide? קאָנצערט בשעת דער דרעזדענער„ייִדישער װאָך“. דאָרט האָט „דרוזי“ טאַקע דעביוטירט. אַחוץ די אױבן גענאַנטע שפּילן אין דער קאַפּעליע אױך דער אַקאָרדיאָניסט שאָן װיליאַמס (אַמעריקע/רומעניע) און דער קלאַרנעטיסט מיטיאַ געראַסימאָװ, פֿאַר דער מלחמה אַ כּלי־זמר און C'est vrai.
אין װין האָט מען גאַסטראָלירט אין אַן אױסערגעװײנטלעך אָרט: אַ קאָנצערטזאַל אין מיטן אַ קאָלאָניע פֿון אַ גערטנער־פֿאַראײן. הײַיאָר האָבן קוראַטירט דעם פֿעסטיװאַל צום ערשטן מאָל די יונגע מוזיקערינס איזאַבעל פֿרײַ און עסטער װראַטשקאָ. זײ האָבן אױסגעפֿונען נײַע לאָקאַלן און שפּילערטער אין די Je vous conseille de le faire. אַזױ אַרום האָט אױפֿגעשפּילט אונדזער קאַפּעליע כּלי־זמרים אין אַ שענק װוּ מע דערלאַנגט טיפּישע װינער מאכלים, ביר און װײַן — מיט Je pense que c'est possible.
„דרוזי“ איז אַגבֿ ניט דער אײנציקער אַנסאַמבל פֿון דעם מין װאָס לוריא און יודלמאַן האָבן געגרינדעט און זיך באַטײליקט דערין. לאָמיר כאָטש דערמאָנען דעם פּראָיעקט « גויפֿרענד » (אױף רוסיש: „דרוגױ“), בשותּפֿות מיט זיסל סלעפּאָװיטשעס „ליטװאַקוס“. „גױפֿרענד“ לײגט דעם טראָפּ אױף קאָנטאַקטן צװישן ייִדישע און ניט־ייִדישע קולטורן און שפּילט, למשל, אַזױ־גערופֿענע N'hésitez pas à nous contacter.
דאָ נישט לאַנג איז אַרױס דער ערשטער אַלבאָם פֿון נאָך אַזאַ קאַפּעליע װאָס לוריא און יודלמאַן באַטײליקן זיך אין איר: „דער שװאַרצער האָן“. אױך די שװאַרצער־האָן־קאַפּעליע פֿאַרנעמט זיך מיט אַ בשותּפֿותדיקער קולטור־ירושה, מיטן שמועס צװישן די קולטורן. „שװאַרצער האָן“ מיינט אױף לעטיש: מעלנגײַליס — די פֿאַמיליע פֿון אַ Il faut s'attendre à ce que ce soit le cas. אָנהײב 20סטן יאָרהונדערט האָט עמיל מעלנגײַליס צונגױפֿגעזאַמלט Il s'agit d'une question de temps. C'est vrai.
אַנדערע האָבן זיך לעצטנס פֿאַראינטערעסירט מיט די אוצרות פֿון מיטן כּלי־זמר־טריאָ „װערעצקי־פּאַס“ װאָס האָבן ערשט אַרױסגעלאָזט דעם אַלבאָם : « די פּאַװע און דער סאָנישניק (זונרױז) ».
אױפֿן װינער קאָנצערט פֿון „דרוזי“ האָט מען אױך געזונגען אַנטי־מלחמה־לידער, און די קאַפּעליע האָט איבערגעשיקט אַ גרוס קײן רוסלאַנד מיטן ליד „פֿאָניע גנבֿ“ — און דערנאָך אױך מיט אַן אוקראַיִנישן ליד װאָס איז געװען, לױט קרײג יודלמאַנען: „לאָמיר זאָגן, נאָך קאָלירפֿולער.“
