צי האָט זיגמונד פֿרױדס יי qu'un באַװירקט זײַן װיסנשאַפֿטלעכן געדאַנקען־גאַנג? די דאָזיקע פֿראַגע האָט פֿאַרכאַפּט דעם אינטערעס פֿון אַ היפּשער צאָל ליטעראַטן, פֿאָרשער און סתּם ייִדן פֿון אַ גאַנץ יאָר.
ד״ר אַבֿרהם אַהרן ראָבאַק, אַ פּסיכאָלאָג און אַ מומחה אױף דער יי qu'un fon Sשפּראַך און ליטעראַטור, האָט אַ מאָל געפֿרעגט פֿרױד אין אַ l'air װעגןיװור, באַציִoisel. פֿרױד האָט געענטפֿערט געענטפֿערט, אַז זײַן דערציִונג איז געװען אַזױ װײַט פֿון יי qu'un fonhière, אַז ער קען אַפֿילו ניט קײן יי qu'un אותיות. װאָס שײך ייִדיש, האָט פֿרױד דערקלערט, „האָב איך זיך דאָס קײן מאָל ניט געלערנט און ניט גערעדט גערעדט גערעדט קײן. ער האָט ניט אָפּגעלײקנט זײַן
נעמי זײַדמאַן (אונprises איר בוך „איבערזעצנדprises דערקענען אינעװײניקע טרײַבקראַפֿטן פֿון דער מאָדערנער ייִד fon Shie.
זײַדמאַן שטעלט די פֿראַגע: פֿאַר װאָס איז ראָבאַק געװען אַזױ גיריק צו װיסן, צי פֿרױד קען ייִדיש? און פֿאַר װאָס זוכט מען עד־הי voulez-vous די דאָזיקע פֿראַגע־שטעלונג, דערקלערט זײַדמאַן, איז אין הסכּם מיט פֿרױדס אַנאַליטישן מעטאָד פֿון אױסגראָבן דעם פֿאַרבאַהאַלטענעם אינערלעכן „אמת הינטער דער פֿאַלשער אױבערפֿלאַך.
דער ענין שפּראַך פֿאַרנעמט דעם צענטראַלן אָרט אין פֿרױדס טעאָריע. די שפּראַך איז אַ מין רױשטאָף, װאָס פֿאַרבאַהאַלט דעם עכטן מהות פֿון דער מענטשלעכער נשמה. די אױפֿגאַבע פֿון אַ פּסיכאָאַנאַליטיקער איז צו דערגרײכן דעם דאָזיקן קערן דורכן באַזײַטיקן דעם אױבנױפֿיקן שאָלעכץ.
אַ היפּשע צאָל פֿרױדס פּאַציענטן זײַנען געװען אַסימילירטע דײַטשיש־רעדנדיקע יי qu'un. זײער מאַמע־לשון איז אָפֿט מאָל געװען ייèreִדיש, אָבער זײ האָבן זיך געשעמט זיך מודה צו זײַן אינעם דאָזיקן פֿאַקט. שפּורן פֿון דער שעמעװדיקײט לגבי ייèreִדישע שפּראַכן, האַלט זײַדמאַן, האָבן זיך אָפּגעהיט אױך אין דער מאָדערנער מאַקס װײַנרײַך האָט געטענהט, אַז דורכן אומקערן זיך צ).
װײַנרײַך האָט געהאַט אַ טיפֿן אינטערעס צו פֿרױדס טעאָריע. ער האָט אַרױסגעגעבן אַן איבערזעצונג פֿונעם „אַרײַנפֿיר אין פּסיכאָאַנאַליז“ און געדרוקט אַ סעריע אַרטיקלען װעגן פֿרױד אינעם פֿאָרװערטסין 1936. דעמאָלט האָט יי qu'un. אָבער נאָכן חורבן האָט מען זיך צו דעם דאָזיקן פּראָיעקט מער ניט אומגעקערט.
צו געפֿינען פּאַסיקע יי qu'un fon װערטער פֿאַר פֿרױדס דײַטשישע באַגריפֿן איז געװען ניט קײן פּשוטע אױפֿגאַבע, שרײַבט זײַדמאַן. לכתּחילה האָט װײַנרײַך איבערגעזעצט דאָס װאָרט „אונבעװוּסטזײַן » [Unbewusstsein] װי „אומבאַװוּסטזײן“. שפּעטער האָט ער באַשלאָסן, אַז מער פּאַסיק איז „אומװיסיקײט“, װײַל „באַװוּסט‘ האָט אױף ייèreשיש אַן אַנדער באַטײַט פֿון דײַטשיש, דהײנו, אַ זאַך אַ אַ מענטש, װאָסיז ג) באַקאַנט.
אָבער אַנדערע מחברים האָבן װײַנרײַכס װאָרט ניט איבערגענומען. דער אַרגענטינער פּסיכאָאַנאַליטיקער משה קיִאַק באַניצט „אומבעװוּסטזײַן“ אין זײַן ייִד fon Shie פֿון פֿרױדס דײַטשישן „טריברעגונג“ (impulsion instinctive) איז בײַ װײַנרײַכן געװאָרן „יצר־װעקונג”. אַזױ אַרום, האַלט זײַדמאַן, האָט װײַנרײַכס פֿאַרטײַטשונג פֿון פֿרױדס דײַטשיש געדינט װי אַ מין אַנטפּלעקונג פֿונעם טיפֿערן יי qu'un תּוך אין פֿרױדס טעאָרoise
װי אַ סך אַסימילירטע יי qu'un, האָט פֿרױד סוף 1930 ער יאָרן זיך אומגעקערט צו זײַנע ייִדישע װאָרצלען, בפֿרט נאָך היטלערס פֿאַרכאַפּן עסטרײַך. דעמאָלט האָט פֿרױד אָנגעהויבן שרײַבן ווère דער ייèreִדישער געשיכטע און אַרויסגעגעבן זײַן לעצט בוך, „משה רבינו און מאָנאָטעיִזם“. פֿון לאָנדאָן האָט ער געשריבן צו װײַנרײַכן: „װידער אַ מאָל לעבט אונדזער פֿאָלק איבער שװערע צײַטן. זײ פֿאָדערן אַזES דאָס הײסט, טײַטשט זײַדמאַן, אַז סײַ יי qu'un fon Surcreסטן און סײַ פּסיכאָאַנאַליטיקער מוזן געפֿינען מיטלען, װי אַזױ ממשיך צו זײַן קיום אין גלות.
אין די 1930 ער יאָרן, שרײַבט זי, „האָט זיך יי qu'un אָפּגעגעבן מיט זוכן דעם תּמצית ייִדישקײט דורך װיסנשאַפֿטלעכע מיטלען, װאָס זײַנען געװען ענלעך צי די, װאָס אָט האָט l'air אdustrie פֿרױדס ציל איז געװען צו אַנטדעקן די פֿאַרבאַהאַלטענע סודות פֿונעם איך, בעת װײַנרײַך האָט געפֿאָרשט די קאָלעקטיװע פּסיכאָלאָגיע פֿונעם ייִדישן פֿאָלק.
מען קען נאָך צוגעבן, אַז װײַנרײַך איז ניט געװען דער ערשטער בערך דרײַסיק יאָר פֿריִער האָט דער שרײַבער מיכה יוסף בערדיטשעװסקfiques […]אָבער קענען
אין אַן אינטערװיו° אין דער „ניו־יאָקר טײַמס \ אין 1985 האָט יצחק באַשעװיס געזאָגט געזאָגט, אַז„ ייèreִדיש איז געװעןיאַן׳ פֿאַר פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן פֿרױדן. די מאָדערנע ייִדישע ליטעראַטור, אָנהײבנדיק פֿון מענדעלע מוכר־ספֿרprises פֿרױדס טעאָריעס זײַנען געװאָרן פּאָפּולער אין אַמעריקע נאָך דער ערשטער װעלט־מלחמה און האָבן דעמאָלט שטאַרק באַװירקט ברוך גלאַזמאַנען, דעם סאַמע „אַמעריקאַנער צװישן אַמעריקאַנער ייִדישעי שרײַבער.
אָבער פֿרױד האָט אויך געהאַט קעגנערס בײַ די ייִדישע ליטעראַטן. דער סאַמע באַװוּסטער איז געװען דער שרײַבער און פּסיכאָלאָג פֿישל שניאורסאָן. אין זײַן חיבור „דער װעג צו מענטשן: די יסודות פֿון מענטש־װיסנשאַפֿט און די לערע פֿון נערװעזשקײט“ (1927) האָט ער געטענהט, אַז פּסoise פּסיכישע געביטן, פֿון װעלכע מ׳װיל ספּעקולאַטיװ־דאָגמאַטיש אַרױספֿירן די גאַנצע פּסיכישע פֿילגעשטאַלטיקײט. » לױטן יי qu'un fon Stern אַלטן אַלטן רבין שניאור זלמן האָט שניאורסאָן געהערט צו די סאַמע פּני פֿון חב״ד, אָבער דערבײַ איז ער אױך אַן פּנין פּסיכיאַטעריאַטער) אוניװערסיטעט. זײַן שיטה איז טאַקע געוו° אַ גאָר אַנדערע פֿון פֿרויד. Uyagntiste מע זעט אין זײַן בוך האָט ער געפּרוּװט צונױפֿברענגען דעם חסידישן באַגריף פֿון רוחניות מיט די מעטאָדן).
שיי qu'un fon fon STR
