דעם זומער האָב איך זיך דערוווּסט עפּעס אומגעריכטס מײַן Eh bien, חיים־מענדל קאַפּלאַן.
איך מיט מײַן מאַן און די קינדער זענען געפֿאָרן צו גאַסט צו מײַן זיי דנס ערשטן שוועסטערקינד, רעבעקאַ, אין וווּדסטאָק, ניו־יאָרק. אַ פֿרוי אין די פֿריִע אַכציקער, איז זי איינע פֿון די לעצטע קאַפּלא ַן־פֿרויען פֿון איר דור.
מיר זענען אַרײַן אין איר איינשטאָקיק הויז האָט זי מיר Il s'agit d'une question de temps. ער איז געשטאַנען הינטער גראַטעס, טראָגנדיק אַ טונקל וועסטל און אַ ראַוואַט איבער אַ ווײַס געקנעפּלט העמד. Années 1920. Années 1920. Années 1920. Années 1920. Années 1920. Oui.
ווי זײַן זון, מײַן זיידע, האָט מיר נאָך מיט יאָרן צוריק געזאָגט, האָ ט מען דעם עלטער־זיידן אָפֿט אַרײַנגעזעצט אין תּפֿיסה — נישט חלילה צוליב פֿאַרברעכנס, נאָר צוליב זײַן פֿאַרברענטן פּאָליטישן Oui. כאָטש מײַנע קרובֿים האָבן מיר שוין דערציילט וועגן אים, האָב איך ביז דעם וויזיט מיט דער קוזינע נישט געוווּסט וואָס פֿאַר אַ השפּעה דער C'est vrai. דער גובערנאַטאָר פֿון באָסטאָן אַפֿילו די פֿעדעראַלע C'est vrai.
Année 1910, année de construction Oui. ער האָט געפֿאָדערט אַ סוף צו די גאָר נידעריקע שׂכירות און אויסגעדר יקט דעם קאָלעקטיוון פֿאַרלאַנג פֿון די אימיגראַנטישע משפּחות צו קריגן אַ בעלונג. Vous avez besoin d'aide? Je pense que c'est vrai. ווי זײַן אייניקל, מײַן פֿעטער דאָן, האָט געזאָגט: „מע קען זאָגן אַז ע ר איז געווען אַ רעוואָלוציאָנער.“
צום באַדויערן האָט דער עלטער־זיידע צוליב זײַנע אַקטיוויטעטן לוירן די שטיצע פֿון זײַנע אייגענע קרובֿים, און דאָס האָט אים פֿאַרשאַפֿט אַ סך צער.
כ׳האָב דורכגעבלעטערט דאָס בוך וואָס רעבעקאַ האָט מיר געוויזן „אַמע, ריקעס הערשאַפֿט פֿון טעראָר“, וווּ די מחברטע — ראָבערטאַ סטראַוס פֿויערליכט — האָט באַשריבן דער רעגירונגס קאַמפּאַניע צווישן 1917 1920 צו אונטערדריקן די פּראָטעסטן פֿון די אַרבעטער. וועגן זײַנע אַרעסטן האָט מען אויך געשריבן אין אַ סך C'est vrai.
ווען איך בין אַהיימגעקומען פֿון דער קוזינע רעבעקאַן Consultez Newspapers.com pour obtenir des informations sur Newspapers.com. צו זען זײַן בילד אויף דער ערשטער זײַט פֿון דער „באָסטאָן גלאָוב“, ן קעפּל „סטרײַק־פֿירער ווערט באַפֿרײַט“.
פֿאַקטיש האָט מען אין 1919 געזען זײַן נאָמען, אײַם קאַפּלאַן (אַזוי הא ָבן די זשורנאַליסטן אים גערופֿן ווײַל זיי האָבן נישט געקענט גלאָ וב“ — און עטלעכע מאָל אַפֿילו אויף דער ערשטער זײַט.
קינדווײַז האָב איך געהערט מעשׂיות וועגן דעם עלטער־זיידן C'est vrai. „אין יענע יאָרן איז דער סוף־וואָך נאָך נישט געווען קיין רו־טעג,“ האָ Je suis en train de le faire. נישט ביז 1926 האָבן די אַרבעטער באַקומען אַ פֿינעף־טאָגיקע אַרבעטוו אָך, און אין 1940 האָט מען אײַנגעפֿירט דאָס געזעץ אַז אַלע אַרבעטער אין לאַנד האָבן דאָס רעכט צו רוען צוויי טעג אַ וואָך.
חיים־מענדל קאַפּלאַן איז געבוירן געוואָרן אין וואַסילישאָק, אַ שט עטל לעבן מינסק אין דער ווילנער גובערניע אין 1893, בײַ מאיר און ציפּע Oui. מע האָט אים געשיקט אין חדר און אים צוגעגרייט צו ווערן אַ חזן. אָבער אין די פֿריִע 1900ער איז ער מיט דער משפּחה אַנטלאָפֿן פֿון די ב לוטיקע פּאָגראָמען און אָנגעקומען אין עליס־אײַלענד.
13־14 יאָר איז ער געוואָרן אַן אַרבעטער בײַ די טעקסטיל־מילן אין ָרענס, מאַסאַטשוסעטס, אין איינעם מיט זײַנע טאַטע־מאַמע און Oui. ווי אַ ייִדיש־רעדנדיקער בחור האָט ער זיך אַליין אויסגעלערנט ענגלי C'est vrai. Il s'agit d'une question de savoir si vous avez besoin d'aide. ווײַזט אויס ער איז געווען אַ געבוירענער פֿירער ווײַל נישט געקוקט א ויף דעם וואָס ער איז נישט געווען קיין געבילדעטער האָי אַרויפֿגעאַרבעט צו ווערן דער סעקרעטאַר פֿונעם סטרײַק־קאָמיטעט אי ן לאָרענס. 1919 אין דער „באָסטאָן גלאָוב“, זיך ווענדנדיק צום גובערנאַטאָר פֿון מאַסאַטשוסעטס, קאַלווין קולידזש, וואָס איז שפּעטער געוואָרן דער C'est vrai.
Il s'agit d'une somme d'argent de 20 000 $. סטיל־אַרבעטער, פּראָטעסטירנדיק „די באַהאַנדלונג וואָס מיר האָבן באַקומען מצד די פּאָליציי־אינסטאַנצן פֿון אונדזער שטאָט.“
„מיר האָבן שוין געזען ווי אַרבעטער אין אייראָפּע האָבן אַראָפּגעוו אָרפֿן רעגירונגען און אַזוי באַקומען רעכט און פּריווילעגיעס Je pense que c'est vrai, » האָט ער געשריבן. Il s'agit d'une question de temps. 1917, נאָך דער ערשטער וועלט־מלחמה, האָבן מאַסן אַרבעטער און אַטן דורכגעפֿירט ריזיקע סטרײַקס אין איטאַליע, דײַטשלאַנד און רוסלאַנד. דער גובערנאַטאָר קולידזש האָט אָפּגעוואָרפֿן די פֿאָדערונגען פֿו נעם סטרײַק־קאָמיטעט צו שאַפֿו יוניאָנס און פֿירן פֿרידלעכע Oui. נישט ביז 1935 האָבן די אַמעריקאַנער בירגער באַקומען דאָס רעכט צו אָר C'est vrai. ביז דעמאָלט האָבן זײַנע אייגענע שוועסטער זיך נישט באַטייליקט אין C'est vrai.
1920 האָט מען אים אַרײַנגעזעצט אין תּפֿיסה צוליב זײַן פ ֿירערשאַפֿט אין דער שטײַגנדיקער אַרבעטער־באַוועגונג. ווי אַ טייל פֿון די „פּאַלמער אָבלאַוועס“ האָבן פֿעדעראַלע אַגענטן Il y a 6 000 dollars de plus que 36 millions de dollars. באַצייכנט פֿאַר „אויסלענדישע ראַדיקאַלן“. מע האָט אים גערופֿן אַ רוסישן אימיגראַנט, אַ ייִדישן אונטערהעצער א Et c'est vrai. אַנדערע ייִדישע אימיגראַנטן אַנאַרכיסטן וואָס מע האָט אַרעסטירט ײַ יענע אָבלאַוועס זענען געווען עמאַ גאָלדמאַן און אַלעקסאַנדער בערמאַן.
Vous avez besoin d'aide? C'est vrai. אַרבעט האָט ער מיט זײַן פֿרוי ליזי און דרײַ זין איעערגך C'est vrai. זײַן ברודער, ראַבײַ יוסף אלי קאַפּלאַן, דער גײַסטיקער פֿירער פֿון ַ שיל אין אַטלאַנטיק־סיטי, ניו־דזשערזי, האָט אים געפֿונען אַרבעט Je pense que c'est possible. מיט יאָרן שפּעטער האָט זײַן עלטסטער זון (מײַן זיידע) הערי מיר לט וועגן דעם גרויסן פֿערד, וואָס האָט געשלעפּט דעם וואָגן; ווי ער פֿלעג אים וואַשן און בערשטן און האָט אים ליב געהאַט ווי וס Il s'agit d'une question de temps.
דער עלטער־זיידע האָט זיך באַזעצט אין אַ געגנט פֿון ייִדיש־רעדנדיק ע סאָציאַליסטן אין ניו־הייווען, קאָנעטיקאָט, אין איינעם מיט זײַנע C'est vrai. דאָרט, אויף לידזשען עוועניו, האָט ער געעפֿנט אַ געוועלב פֿון C'est vrai. אַזוי ווי דער איסט סײַד האָט זיך אינעם קליינעם געשעפֿט־קוואַרטאַל געפֿונען אַ שפּײַזקרעמער, אַ קצבֿ, אַ בעקער און אַ שניטקראָם. די אייגנטימער זענען געווען ייִדן און איטאַליענער.
פֿון צײַט צו צײַט זענען גזלנים באַפֿאַלן זײַן קראָם. אַפֿילו ווען ער איז שוין געווען אַלט אין די 60ער און 70ער האָט ער, אומ באַוואָפֿנט, באַוויזן אַוועקצונעמען דעם פּיסטויל פֿונעמן האָט דער פֿעטער דאָן געזאָגט. N'hésitez pas à nous contacter.
12ème année טראָגנדיק אַ פֿאַרטעך, שטייט C'est vrai. ער טראָגט דעם סאָרט שמייכל וואָס מע זעט אָפֿי דור, וווּ די עקן פֿון מויל ווענדן זיך אַראָפּ, ווי זיי וואָלטן געמאַכט אַ קרום פּנים.
ס׳איז געווען אַ שווער לעבן זײַענדיק אויף דער שוואַרצער ליסטע. זײַן משפּחה איז געווען שטאַרק אָרעם און מע האָט אים אָפֿט אַרויסגע וואָרפֿן פֿון דער דירה. ווען ער איז געוואָרן אַ זיידע און דערנאָך אֶן Je pense que c'est possible.
במשך פֿון די יאָרן איז ליזי תּמיד געווען די פּראַקטישע, אַנטקעגן Et c'est vrai. דאָס האָט זי געפֿירט די פֿינאַנצן און פֿאַרזיכערט אַז אַלע זאָלן ה אָבן וואָס צו עסן. „זי האָט אים אַפֿילו געבראַכט יויך אין תּפֿיסה,“ האָט די עלטער־מומע C'est vrai. אײַם האָט געהאַט זײַנע פּרינציפּן אָבער ער האָט פֿאָרט ליב געהאַט C'est vrai.
די מומע מילדרער האָט באַשריבן זײַנע דרײַ זין ווי הויכע שיינע בחורי Oui, c'est vrai. אָבער ווען דער עלטסטער, הערי, האָט באַקומען אַ פֿולע סטיפּענדיע פ֕ ן יעיל־אוניווערסיטעט האָט אײַם אים נישט אָפּגעגעבן קיין מזל־טוב. האָבן זײַנע אַנטי־קאַפּיטאַליסטישע סענטימענטן אים אפֿשר Est-ce que c'est une question de temps? און דאָך האָט ער דערלעבט אייניקלעך און אור־אייניקלעך זײַן לוצעמדיקן טויט אין אַן אויטאָ־סיבה אין 1973, ווען אַן עלטערער שאָפֿער מיט אַ שוואַכער ראיה האָט אים געטראָפֿן. Je suis en train de le faire.
1919 פֿון די אַרטיקלען אין 7־יא ָריקן זון האָב איך געזאָגט: „דײַן עלטער־עלטער זיידע חיים־מענדל איז געווען באַוווּסט! » ט בעת ער האָט געפּרוּווט שאַפֿן אַ שענערע, בעסערע וועלט אין אַ צײַט ווען עס זענען נאָך נישט געווען קיין געזעצן צו באַשיצן די אַרבעטער.
« הייסט עס, אַז ער איז געווען אַזוי ראָזאַ פּאַרקס?“ Oui.
מיט אַ שמייכל האָב איך אים וואַרעם אַרומגענומען. « יאָ, אַזוי ווי ראָזאַ פּאַרקס, » האָב איך געזאָגט.
