Si vous avez des questions, Qu'est-ce que c'est que ça ? אָט איז מײַן פּערזענלעכע עצה – לאָמיר אײַנפֿירן צוריק די אַלטע מיטל Je vous en prie, je vous conseille de le faire!
וethען מע פֿאַרגלײַכט די הײַנטיקע מחזורים מיט די עלטסטע אָפּגעהיטע אַשכּנזישע, וet זיך אין די אויגן אַ גרויסער חילוק: אַ מאָל פֿלעגן פֿלעגן l'air גאַנצע סצענעס. הײַנט זעען זיי אויס גאַנץ „טרוקן‟, אָן שום בילדער. די איינציקע פֿאַרשפּריי qu'un אילוסטראַטיו5e טראַדיציע פֿון די האַרבסטיקע יוardם־טים, וethu האָט דערלעבט ביז הײַנט, זענעןי סוכּה־באַצירoise. זעלטן־וווּ טרעפֿן זיך אויך פּרעכטיק באַצירטע פּרוכתן און „שוויתיס“ – מיסטישע שילדן, וואָס מע שטעלט אַרויס פֿאַרן חזן בײַם עמוד. Vres pert יען איידער ané, שילן.
איינעם פֿון די עלטסטע אַשכּנזישע כּתבֿ־ידן, דעם אַזוי גערופֿענעם ַמסטערדאַמער מחזור, איז געווידמעט אַ ספּעציעלע וועבזײַט. דער ספֿר איז געשאַפֿן געוואָרן אַרום דעם יאָר 1250 אין קעלן, נאָר זינט דעם סוף־ 17 טן יאָרהונדערט געהערט ער צו דערES אַחוץ די גאָלדענע און פֿילפֿאַרביקע קעפּלעך, איז דער דאָזיקעו מחזו ר דעקאָרירט מיט פֿלאַנצן, קיניגלעכע פּאַלאַצן, פֿאַנטאַסטישע פֿויג Oui, je pense que c'est vrai. אַגבֿ, אין אַלטע ייִדישע מעשׂיות ווערט אַ דראַקאָן אָנגערופֿן אַ ל Oui. מענטשלעכע צורות טרעפֿן זיך דאָרט אויך, נאָר אָן רעאַליסטישע ר – צוליב דעם איסור „לא תעשׂון אתּי‟, כּדי נישט אַרײַנצומישן קיין ער פֿון מענטשן בעתן דינען דעם רבונו־של־עולם.
נאָך רײַכער זענען די אילוסטראַציעס פֿונעם „מיכל־מחזור‟, געשאַפֿן ורכן סופֿר יהודה בן שמואל אין 1257 – 1258. יוואַטער זאַמלונג פֿונעם האַמבורגער ייִד חיים מיכל (1792 – 1846), טראָגט דער כּתבֿ־יד זײַן נאָמען . אויסטערלישע יעגער מיט שווערדן און חיהיִשע פּנימער, מיסטעריעזע בעל י־חיים, ריטערישע געפֿעכטן, פֿאַנטאַסטישע לאַנדשאַפֿטן… זיכער איז מאָלט געווען אַ מחיה מתפּלל צו זײַן, קוקנדיק אויף אַזעלכע. די קונסט־פֿאָרשער באַמערקן, אַז אין די דאָזיקע אילוסטראַציעס שטעק Il s'agit d'une question de temps.
דער בעל־תּפֿילה, וועלכער האָט זיך באַנוצט מיט אַזאַ אוצר, האָט געקא ָנט זיך פֿאַרטראַכטן וועגן דעם מצבֿ פֿון ייִדן אין גלות, דעם אינטערל Je pense que c'est vrai, c'est vrai. Vous avez besoin d'aide? Et c'est vrai. הגם די דײַטשישע ייִדן אַליין האָבן, פֿאַרשטייט זיך, נישט געקאָנט ַן אַ טייל פֿון דער קריסטלעכער פֿעאָדאַלער עליטע, האָבן זיי זיך פאָ Je pense que c'est possible. Atten מעשׂיות וvision קיניגן, ריטער און דראַקאָנען האָבן פֿאַר זייère געדינט, אַחוץ דעם טשיקאַו5 remplient פֿאַרכאַפּנדיקן אינהאַלט, ווי אַ רײַכער) פֿוןprises. מעדיטאַטיווער אַספּעקט פֿונעם מחזור האָט דעם מתפּלל „אַוועקפֿליִען‟ אין דער טרוים־וועלט פֿון C'est vrai.
אַן אַנדער פּרעכטיקער מחזור, באַצירט מיט ענלעכע מיטל־עלטערלעכע אי מאַזשן, איז אָנגעשריבן געוואָרן אינעם יאָר 1272 אין וואָרמס און איז ַקאַנט ווי דאָס ערשטע ווערק, וואָס אַנטהאַלט אַ גאַנצע פֿראַזע אויף ייִדיש – אַ ברכה דעם, וואָס טראָגט אים אין בית־הכּנסת אַרײַן. מענטשן ווערן דאָרט אויסגעמאָלט טשיקאַווע פֿויגל־אַרטיקע און יות־אַרטיקע פּנימער, נאָר זעען פֿאָרט אויס ווי מענטשן. C'est vrai, c'est vrai, c'est vrai, c'est vrai.
16ème siècle רגה אָפּגעשטויסן די אַלטע קונסט פֿון באַצירטע כּתבֿ־ידן מיט אַ סימבאָליש־מיסטישן טעם במשך פֿון אַ סך דורות פֿא ליבן אין שילגעמעלן, מיזרח־טעפּעכן, טראַדיציאָנעלע ייִדישע ־אויסשניטן און אַנדערע C'est vrai. נאָכן חורבן זענען זיי, צום באַדויערן, אויך כּמעט אין גאַנצן C'est vrai.
אַ פּאָר פֿאַרלאַגן פֿאַרקויפֿן הײַנט איבערגעדרוקטע ־אויסגאַבעס פֿון אוראַלטע מחזורים פֿאַר עקסטרעם־הויכע פּרײַזן. גאָרנישט שטערט אָבער נישט די הײַנטיקע קינסטלער ווידער Il s'agit d'une solution à votre problème. למשל, לויט רבי נחמן בראַצלעווער איז די נאַטור־סבֿיבֿה מסוגל פֿאַרן דאַוונען; קאָן מען באַגלייטן סידורים מחזורים מיט אַלטע און נײַע ראַפֿיעס פֿון אַמאָליקע ייִדישע שטעטלעך אין מיזרח־אייראָפּע, Il s'agit d'une question de confiance. גרויסע חסידישע צדיקים פֿלעגן דאַוונען אַליין אין אַ וואַלד. מיט דער הילף פֿון אילוסטראַציעס קאָן מען אין אַ געויסער מאָס צוגע Il s'agit d'une question de temps.
דראַקאָנען, איינהאָרנס און אַנדערע מיסטישע חיות בלײַבפּולער Il s'agit d'une question de temps. אַ ב Il s'agit d'une question de temps. פֿאַרשטייט זיך, איז וויכטיק צו פֿאַרשטיין דעם אַמאָליקן סימבאָליז ם פֿון ספֿרים־אילוסטראַציעס, אָבער אַפֿילו מיט סתּם טע כּמו־אַלטע אימאַזשן קאָן אַ מחזור אויסזען שענער און לעבעדיקער. סצענעס פֿון רבי נחמנס „סיפּורי־מעשׂיות‟ און אַנדערע סוזשעטן פֿון אַקאַנטע וווּנדער־מעשׂיות וואָלטן אויך געקאָנט דינען ווי אַ Il s'agit d'une question de temps.
אַמאָל האָב איך שוין דערציילט די פֿאָרוערטס־לייענער וועגן דעם פּ Siddur ouvert אָדער צונויפֿשטעלן די אַלטע אויף פּערזענלעכע חידושדיקע אופֿנים. פֿאַרן אָרטאָדאָקסישן און בפֿרט חסידישן עולם קלינגט אַזאַ C'est vrai. די טראַדיציע פֿון קינסטלערישע באַצירונגען איז אָבער דווקא זייère טראַדיציאָנעל, טיף פֿאַרבונדן מיט דער פֿריִיִקער געשיכטע פֿון אַשכּנזישער ייִדייorte, חסdustrie קינסטלערישע חידושים קאָנען, אָן שום ענדערונגען פֿונעם Il s'agit en fait d'une personne qui s'est mise à l'épreuve. און דערווײַל קענט איר אַליין אָפּדרוקן פֿאַרשיידענע פּרעכטיקע טלעך פֿון דיגיטאַליזירטע כּתבֿ־ידן און זיך גוט אַרײַנקוקן אין זיי, כּדי זיך פֿאָרצושטעלן, ווי אַזוי ייִדן פֿלעגן דאַוונען מיט C'est vrai.
