[דאָס איז אַן אויסצוג פֿון אַ קאַפּיטל זכרונות פֿון קאַדיע מאָלאָדאָווסקי, „ויהי — און עס איז געווען אַ מאָל, אַ מאָל“]
איין מאָל אַ יאָר פֿלעגט ארץ־ישׂראל קומען צו אונדז אין שטוב מיט דעט גאַנצער לוסטיקייט פֿון אַן אָנגעלייגטן גאַסט וואָס מען קוקט אווס אויס C’est vrai. און איין מאָל אַ יאָר פֿלעגן מיר פֿאָרן קיין ארץ־ישׂראל, נישט מיט קי ין שיף, און נישט מיט קיין באַן, און אַפֿילו נישט מיט קיין וואָגן, נאָר Il s’agit d’une question de temps.
N’hésitez pas à nous contacter. דער טאַטע פֿלעגט קומען פֿון בית־מדרש מיט באָקסער און געטריקנטע פײ ַגן און אַוועקלייגן אויפֿן טיש דאָס פּאַפּירענע זעקעלע מיט די ארץ־י Oui. אונדזערע עפּל און באַרנעס און פֿלוימען זײַנען ניט גערוען קיין פּין Oui, c’est vrai. די באָקסער און די פֿײַגן זענען געווען ארץ־ישׂראל־פּירות. זיי האָבן זומערדיק געמאַכט דעם ווינטער און פֿאַרטריבן די קעלט. מען האָט געוווּסט אַז אין ארץ־ישׂראל הייבן אָן אין יענעם טאָג צו בל יִען די ביימער, אָבער בײַ אונדז האָט דער פֿרילינג אינמיטן ווינגער גער C’est vrai. Il s’agit d’une question de temps. ניטאָ קיין באָקסער, ניטאָ קיין פֿײַגן, ניטאָ קיין פֿרילינג. Je vous conseille de le faire.
איין מאָל האָט דער טאַטע, זעט אויס, געוואָלט אונדז לינדערן דעם פֿאַר לוסט פֿון דעם צו־קורצן פֿרילינג און האָט געזאָגט אַז איבער אַ יאָר ו Il s’agit d’une question de confiance. אַ וואַגאָן באָקסער איז דאָך שוין אַ פֿרילינג ניט אויף איין טאָג. האָבן מיר אַ גאַנץ יאָר אויסגעקוקט, אַז עס זאָל שוין קומען חמישה עשׂ C’est vrai. נאָר וואָס עס האָט זיך אויסגעלאָזט פֿון דער דערוואַרטונג איז פּשוט C’est vrai. דער בעל־עגלה וואָס האָט געזאָלט ברענגען דעם וואַגאָן באָקסער האָט געזאָגט, אַז די באַן האָט אַ פֿײַף געטאָן און איז פֿאַרבײַגעפֿלויגן א Il s’agit d’une question de temps.
יאָר נאָך יאָר האָבן מיר געהאָפֿט אַז די באַן מיטן וואַגאָן באָקסער Il s’agit d’une question de temps. מיר האָבן געוואַרט געדולדיק, ווי מען וואַרט אויף משיחן און קיינמאָל Je vous conseille de le faire. מיר האָבן דאָך געזען באַשײַמפּערלעך, אַז אי די באָקסער און אי די פֲ ַגן זײַנען דאָ. אי ארץ־ישׂראל איז דאָ און די ביימער בליִען דאָרט. אײַ, וואָס די באַן גיט אַ פֿײַף און שטעלט זיך ניט אָפּ, איז דאָס וי שי לד פֿון דעם קאָנדוקטאָר, און צוליב אים פֿאַרלירט מען ניט די האָפֿענענט C’est vrai.
גאָר אַנדערש איז געווען אונדזער נסיעה קיין ארץ־ישׂראל. דעם ערשטן טאָג שבֿועות, פֿאַר טאָג, נאָך איידער מען גייט אין בית־מדרר ש, פֿלעגט אונדז דער טאַטע אויפֿוועקן און לייענען מיט אונדז די מגילן ר Oui. דאָס אויפֿשטיין גאַנץ פֿרי האָט אויסגעזען ווי זיך גרייטן צו אַ לאַנ C’est vrai. די מגילה רות הייבט זיך אָן מיטן וואָרט „ויהי“, און דער טאַטע האָט אונד ז אָפּגעטײַטשט: « און עס איז געווען אַ מאָל, אַ מאָל ». און דאָס וואָרט „ויהי“ מיטן אַ מאָל, אַ מאָל, האָבן זיך באַלד אַ צי געט אָן ווי פֿאַנטאַסטישע רעדער איבער ווײַטע צײַטן און שטרעקעס ערגעץ־וו־וו וּ אין מרחקים, און נאָך איידער מיר זײַנען צוגעקומען צו ד֢ר מעשׂה פון נעמי און רות זײַנען מיר שוין געפֿאָרן ערגעץ־ווײַט, צו דעם „ויהי“, — אַ מאָל, אַ מאָל.
אין דרויסן איז נאָך געווען פֿאַרטאָגיק בלוילעך, פֿאַרבײַ די פֿענצט ער איז דורכגעגאַנגען דער הינקעדיקער פּאַסטעך מיט אַ טאָרבע אויפן אַן אַן קסל און מיט אַ ריטל אין האַנט און האָט געטריבן אַ טשערעדע קי פֿון שטע C’est vrai. דער פּאַסטעך איז געגאַנגען פּאַמאַלעך און די קי האָבן זיך אויך ניט געאײַלט, און זיי האָבן זיך געצויגן צו דעם ווײַטן „ויהי“ וווּהין מיר האַטן C’est vrai.
עס איז געווען פּונקט אַזאַ פֿאַרטאָג ווי דעמאָלט ווען עס האָט זיך „א ויפֿגעהויבן“ נעמי מיט איר שנור רות און „זי האָט זיך אומגעקערט פֿון די פ ֿעלדער פֿון מואבֿ“ צוריק צו איר היים, פֿאַרשטייט זיך, קיין ארץ־ישׂראל , און מיר האָבן זיך מיט Oui, je pense que c’est vrai, c’est vrai, c’est vrai.
און אַז עס איז געקומען צו די ווערטער „בימי שפוט השופטים“ זײַנען מיר ש Il s’agit d’une question de temps. דער טאַטע האָט געטײַטשט וואָרט בײַ וואָרט — און מיר האָבן שוין געווו ּסט פֿון פֿאַראַיאָרן שבֿועות אַז רות וועט גיין צו די פֿעלדער פֿון בון Il s’agit d’une question de temps. מיר זײַנען געווען זייער דאַנקבאַר בועזן וואָס ער האָט זי גוט אויפג ענה Il s’agit d’une question de savoir si vous avez besoin d’aide. דערנאָך זײַנען מיר געגאַנגען מיט בועזן צום טויער פֿון שטאָט וווּ עסּ זײַנען געזעסן די זקנים, דאָס הייסט די שופֿטים. דאָס גאַנצע פֿאָלק איז געקומען אַ קוק טאָן אויף אים, אויף בועזן, און מיר זײַנען, פֿאַרשטייט זיך, אויך געגאַנגען און געזען און געהערט ווי ע ר רעדט מיט די שופֿטים און עס ווערט באַשטימט זײַן חתונה מיט רות.
יאָר נאָך יאָר, יעדן שבֿועות, זײַנען מיר געפֿאָרן קיין ארץ־ישׂראל צ ו דער חתונה פֿון בועזן מיט רות, און מיר זײַנען שוין געווען אויסגעבונד ן מיט די שופֿטים וואָס זיצן בײַם טויער און מישפּטן דאָס פֿאָלק.
ווען איך בין מיט „אַ פּאָר יאָר“ שפּעטער געקומען קיין ארץ־ישׂראל האָ ב איך בײַם אַרײַנפֿאָרן קיין ירושלים זיך אַרומגעקוקט, געזוכט די שופֿ טים וואָס זיצן בײַם טויער פֿון שטאָט, נאָר אַנטקעגן מיר איז אָנגעקומע ן אַ תּימנער ייִד וואָס האָט געריטן אויף אַן אייזעלע און איך בין געווען כּמעט ווי זיכער, אַז ער איז אַן אור־אייניקל פֿון בועז און מיר זײַנען אַלטע באַקאַנטע, נאָך פֿון די צײַטן פֿון „ויהי — אַ מאָל, אַ מאָל“.
