זעלדע כּהנא נוימאַן, אַ לינגוויסטקע פֿון דער ייִדישער שפּראַך און א ַן איבערזעצערין, וואָס האָט זיך אָפּגעגעבן מיט די ווערק פֿון רבֿקה ב אַסמאַן בן־חיים און קאַדיע מאָלאָדאָווסקי, איז דעם 16טן נאָוועמבער גער שטאָרבן פֿון אַ ראַק אין הדסה־שפּיטאָל אין ירושלים. Il s’agit de 77 ans.
זי האָט פֿאַראָבֿלט אין מאַן, דוד; אירע קינדער משה, יהודה און יהודית; אירע אייניקלעך יאיר, יונתן און איתן און איר שוועסטער דינר כּהנא בעא Oui.
„דאָס איז אַ גרויסער פֿאַרלוסט פֿאַר דער ייִדיש־פֿאָרשונג,“ האָט רחמ יאל פּעלץ, פּראָפֿעסאָר פֿון סאָציאָלינגוויסטיק און יודאַיִק בײם ד C’est vrai. „זי איז געווען איינער פֿון די זעלטענע טרענירטע ייִדיש־לינגוויסטן. 1983 האָט זיך קאָנצענטרירט אויף אַן אַנאַליז פו ן אײַזיק זאַרעצקיס בוך ׳פּראַקטישע גראַמאַטיק׳ (1926) — מסתּמא די וויכטי קסטע גראַמאַטיק פֿון דער ייִדישער שפּראַך.“
צווישן נוימאַנס אַנדערע אָנגעזעענע פֿאָרשאַרבעטן איז איינע וועגן דער השפּעה פֿון גמרא־טראָפּ אויף דער אינטאָנאַציע פֿון ייִדיש־ערעדער און אַ צווייטע וועגן אינאָוואַציעס אינעם הײַנטיקן גערעדטן ייִדיש ב C’est vrai.
נוימאַן האָט געשריבן מיט באַקאַנטע ייִדיש C’est vrai. אין 2016 איז דורכן פֿאַרלאַג „בן־יהודה פּרעס“ אַרויס „די דרײַצנטע שעה“ — אַ צוויישפּראַכיקער (ייִדיש און ענגליש) באַנד לידער פֿון דער ליטוויש־ געבוירענער פּאָעטעסע רבֿקה באַסמאַן בן־חיים. Il s’agit d’une question de temps.
באַסמאַן בן־חיים, וואָס האָט געוווינט אין הרצליה, איז געווען אַ נאָ ענטע חבֿרטע אירע ביז זי איז געשטאָרבן דעם פֿאַרגאַנגנעם מאַרץ. „איך האָב זיך געפֿילט ווי אַן אָבֿל ווען רבֿקה איז אַוועק. זי איז מיר געווען ווי אַ מאַמע,“ האָט נוימאַן געשריבן אין אַ הספ֕ד וין C’est vrai. נאָך דער פּאָעטעסעס טויט האָט נוימאַן אָנגעשריבן אַ רירנדיקן עסיי, וווּ זי אַנטפּלעקט וואָס זי האַלט איז די טראַגישע סיבה פֿאַר וואָס ב אַסמאַן בן־חיים האָט קיין מאָל נישט געהאַט קיין קינדער.
דעם זעלבן יאָר האָט די אַמעריקאַנער קאָנגרעס־ביבליאָטעק פֿאַרבעטק נוימאַן צו האַלטן אַ רעפֿעראַט וועגן באַסמאַן בן־חיימס ווערק. אינעם ווידעאָ אונטן דערפֿילט מען גלײַך דעם טיפֿן וויסן און באַגײַס טערונג וואָס האָט תּמיד כאַראַקטעריזירט נוימאַנס לעקציעס.
אין 2018 האָט „אַקאַדעמיקאַ פּרעס“ אַרויסגעלאָזט נוימאַנס בוך „קאַדיע מאָלאָדאָווסקי: דאָס לעבן פֿון אַ ייִדישער שרײַבערין“ וואָס נעמט אַר . ועלע און אַ ראָמאַן. דער באַנד אַנטפּלעקט אויך פֿריִער אומבאַקאַנטע פּרטים וועגן מאָלא ָדאָווסקיס באַציִונג מיט איר מאַן און טאַטן, ווי אויך איר ווײַבערישע C’est vrai.
„זעלדע האָט תּמיד געפּרוּווט צו לערנען וואָס מער וועגן יענע זאַכן, ו ואָס זי האָט נישט פֿאַרשטאַנען,“ האָט געזאָגט איר פּלימעניצע אַרילה ב Oui, je pense que c’est possible. „זי האָט אַלץ געדענקט ביזן לעצטן טאָג.“
בערנשטיין האָט איבערגעגעבן, אַז איר מומע האָט געשטרעבט צו באַקעמפֿֿ Vous avez besoin d’aide? ווייניק מענטשן האָבן דאָס געטאָן. זי האָט געהאָלפֿן גרינדן דעם „באר שבֿע מסלן“ — אַן אָרטיקן מקום־מיקלט פֿאַר פֿרויען וואָס זענען באַלעסטיקט געוואָרן פֿון זייערע מענער. זי איז אויך געווען אינעם ערשטן גראַדויִר־קלאַס פֿון יועצות־הלכה — פ ֿרויען וואָס האָבן דאָס רעכט צו דינען ווי עצה־געבער וואָס שייך דער ייר Et bien, je pense que c’est possible.
Il s’agit d’une question de 1946. אַמעריקאַנער געבוירענע מאַמע, חיה פּערל, איז געווען אַ לערערין און ד ער טאַטע, יהודה, וואָס האָט פֿאַר דער מלחמה באַקומען סמיכה פֿון סיג עט , רומעניע, האָט געאַרבעט אין דער קליידונג־אינדוסטריע . נוימאַן האָט זיך געלערנט אין דער העברעיִשער טאָגשול „היברו אינסטיטו ט אָוו לאָנג אײַלאַנד“ און באַקומען איר דאָקטאָראַט אין לינגוויסטיק C’est vrai.
אין יאַנואַר 1973 האָט זי חתונה געהאַט דודן, וועמען זי האָט געקענט C’est vrai. דאָס זעלבע יאָר האָט זי עולה געווען, איידער ס׳איז אויסגעבראָכן די י ום־כּיפּור מלחמה“ בשעת ער האָט שטודירט אויף דענסטיסט אין די פֿאַראיי C’est vrai. דערנאָך האָבן זיי זיך באַזעצט אין באר־שבֿע. אַ סך יאָרן האָט זי געלערנט קורסן אינעם בן־גוריון אוניווערסיטעט אי C’est vrai.
Depuis 2004 jusqu’en 2014, il y a des années, il y a des années, il y a des années. יז געווען אַ פּראָפֿעסאָרין פֿון העברעיִשע און ייִדישע לימודים בײַם לימאַן־קאָלעדזש פֿונעם ניו־יאָרקער שטאָט־אוניווערסיטעט. במשך פֿון אירע יאָרן אין אַמעריקע האָט זי אָפֿט געזאָגט וויפֿל זי ב C’est vrai. ווי נאָר זי האָט זיך פּענסיאָנירט האָט זיך זיך אומגעקערט קיין באר ש Eh bien.
„זי איז געווען אַ פֿאַרברענטע ציוניסטקע און געפֿילט אַ שטאַרקע פֿאַ רבינדונג צו דער ייִדישער מדינה,“ האָט בערנשטיין געזאָגט.
