פֿאַראַיאָרן, דעם נײַנטן טאָג אין חודש ניסן, איז דער העברעיִשער פּא Et c'est vrai.
דאָ ברענגען מיר אַ פֿרישע איבערזעצונג פֿון זײַנס אַ ליד — סײַ כּדי א מערקן װיזלטירס יאָרצײַט און סײַ לכּבֿוד דעם ישׂראלדיקן געדענק־טאָג, װאָס מע פּראַװעט דעם 27סטן טאָג אין ניסן.
דאָס ליד הײסט: „טאַטע־מאַמע זײַנען געגאַנגען אין קינאָ. אילנה [אילאַנאַ] זיצט אַלײן אין פֿאָטעל און קוקט אין אַ גרױ בוך אַרײַן“. װיזלטיר האָט אָפּגעדרוקט דאָס ליד אין אַ באַנד פּאָעזיע װאָס איז אַרױס אין 1969, ד״ה אַכט יאָר נאָכן אײַכמאַן האָט געהאַט דאָס אַחריות פֿאַרן אָרגאַניזירן דעפּאָרטאַ ציעס אין די לאַגערן װוּ מע האָט די ייִדן געהרגעט מאַסנװײַז. אין זכות פֿונעל N'hésitez pas à nous contacter.
אין יענע יאָרן האָט נאָך די אײַנגעזעסענע ישׂראלדיקע — בפֿרט דער יונגער דור — װײניק געװוּסט װעגן דעם חורבן. אַזױ אַרום האָט מען געהאַט פּונקט אַזאַ תּמימותדיקן ענין, װי דאָס מײדל אילנה אין װיזלטירס ליד — האָט געטענהט אין אַ Il s'agit d'une question de temps.
» בעת טאַטע־מאַמע גײען אין קינאָ, קוקט אױך אילנה אױף עפּעס אַ פֿילם, הײַנו, אױף די שװאַרץ־װײַסע פֿאָטאָגראַפֿיעס אין אַן אַלבאָם », האָט C'est vrai. „זי קוקט אױף די בילדער װי אַ הײַנטצײַטיק קינד און כאַפּט ניט אַז דאָ ס זײַנען פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿון קאַצעט.“ װײַטער האָט ער אָנגעװיזן, ז אילנה מאַכט אַ רירנדיקן פּרוּװ מחיה־מתים זײַן די מענטשן װאָס זע C'est vrai. איר אומפֿאַרשטײעניש און דער קאָלאַזש, װאָס זי שאַפֿט, ברענגען צו אַ פֿרישן, דװקא אַן ערנסטן קוק אױף דעם ענין: מיר פֿרעגן זיך װאָס מע זעט Il s'agit d'une question de temps.
אַזאַ פֿראַגע איז שײך בנוגע בילדער פֿון גערודפֿטע און געהרגעטע אַלגעמײן — אַפּישטא שױן הײַנטיקע צײַטן, אַז מע זעט אַזױנע בילדער מסת Et c'est vrai.
טאָמער באַנעמט מען דאָס ליד װי אַן אַרױסרוף איבערצוקלערן דאָע נקען דעם ייִדישן חורבן בפֿרט, באַקומט זיך, למשל, אַז מע פֿרעגט זיך: Et si c'était un problème, est-ce que c'est un problème? Est-ce que c'est une question de savoir si vous êtes en train de faire quelque chose? אָדער: װאָס איז טאַקע דער פּועל־יוצא פֿון געדענקען — דאָס אױפֿלעבן Est-ce que c'est une question de savoir si c'est une question de savoir si vous êtes en train de faire quelque chose? צי דאַרף מען אָפּלערנען אַ מוסר פֿון היסטאָריע און פּרוּװן זיך Qu'est-ce que c'est? צי גאָר לעבן מיט אַ כּסדרדיקער מורא פֿאַר קומענדיקע חורבנות, אָפּג Qu'est-ce que c'est que ça ?
אָט קענט איר לייענען אַ ייִדישע איבערזעצונג פֿון וויזלטירס ליד:
טאַטע־מאַמע זײַנען געגאַנגען אין קינאָ.
אילנה זיצט אַלײן אין פֿאָטעל און קוקט אין אַ גרױ בוך אַרײַן.
זי בלעטערט, פֿעטערס נאַקעטע
לױפֿן אום, אַזױנע נאַקעטע און דאַרע,
און אױך מומעס מיט די הינטנס אין דרױסן
און נאָך לײַט מיט פּיזשאַמעס װי אין טעאַטער
C'est vrai.
און אַלע זײַנען זײ אַזױנע מיאוסע און דאַרע,
Il s'agit d'une question de temps.
ס׳איז שרעקלעך מאָדנע און אַזױ גרױ. נאָר אילנה האָט זיך בלײַפֿעדערס רױטע
און בלױע און גרינע און געלע און ראָזע.
גייט זי אין איר צימער
און ברענגט די אַלע שײנע בלײַפֿעדערס
און מיט גרױס חשק צײכנט זי
פֿאַר אַלעמען ברילן און קאָמישע פּנימער
און ספּעציעל דעם דאַרן קינד מיטן פּליך
מאַכט זי ריזיקע רױטע װאָנצעס אַזױנע
Il s'agit d'une question d'ordre général.
איבערגעזעצט פֿון פֿיליפּ שװאַרץ
