7ème et 11ème heure עפֿירט אַ רײַכע פּראָגראַם, „ייִדיש און ליטע“, אַ ריי לעקציעס, אַטן, פֿילמען, ווי אויך עסן און טרינקען — אויף ייִדיש, פֿראַנצייזיש, Oui, c'est vrai, c'est vrai.
אין פֿראַנקרײַך לייגט מען בדרך־כּלל, נישט קיין סך אַכט אויף די Oui. ס'רובֿ ייִדן דאָרט שטאַמען פּוילן אָדער צפֿון־אַפֿריקע. אויב אַ פֿראַצייזישער ייִד האָט געהערט ייִדיש אין דער היים, איז עס געוויינטלעך אַ פּויליש ייִדיש.
מאַשאַ פֿאָגעל, רע Il s'agit d'une question d'ordre général. רעזשין נעבעל, וואָס פֿירט דאָרט אָן מיט די פּראָגראַמען, רעדט אויך Oui, je pense que c'est vrai. די פּוילישע השפּעה איז געוואָרן נאָך שטאַרקער אַ דאַנק דער נײַער י יִדיש־פּראָפֿעסאָרשע בײַם „סאָרבאָן“, קאַראָלינאַ שימאַניאַק, קומט טאַקע פֿון וואַרשע, ווי אויך נאַטאַליע קריניצקאַ ָן מיט דער גרויסער ביבליאָטעק בײַם צענטער (צווישן אירע אַנדערע ראלע ס).
אויף דער פּראָגראַם „ייִדיש און ליטע“ איז געקומען נאָך אַ גאַסט פֿון Il s'agit de: קולטורעלע פּראָגראַמען בײַם „פּולין“־מוזיי אין וואַרשע. זי האָט דערציי qu'un וmédihhie ליטoiseagnongniversaire בעסער באַקאַנט). מאַשליאַקס משפּחה איז געקומען פֿון אַ טייל פֿון ליטע, וואָס האָט C'est vrai.
נישט געקוקט אויף דער פּוילישער העגעמאָניע אין פּאַריז, האָבן זיך דאָרט אויך שטילערהיי s'agdication די ליטוואַקעס האָבן זיך איצט מסתּמא געפֿרייט, וואָס די וועלט האָט Si vous avez besoin d'aide, זוי צו זאָגן: מיר זענען דאָ!
פֿון יטע שטאַמט אַקווילע גריגאָראַוויטשיוטע, וואָס איז אַקטיוו ב ײַם צענטער זינט אַ סך יאָרן. זי האָט אָפּגעהאַלטן עטלעכע רעפֿעראַטן אין משך פֿון דער פּראָגראַ ם און מע האָט זי אויך געזען אין אַ פֿילם וועגן דער ליטווינערין אָנאַ שימײַטע, אַ חסידת אומות העולם, וואָס האָט געראַטעוועט ייִדן בעור Eh bien.
לעצטנס איז אויך צוגעקומען צום פּאַריזער ייִדיש־צענטער מיגלע אַוּסקײַטע, אַ ווילנער קינסטלערין, וואָס האָט זיך פֿאַרליבט אינעם Et c'est vrai, c'est vrai. שוין עטלעכע יאָר פֿירן זיי אַ באַציִונג פֿון דער ווײַטנס: איין Il s'agit d'une question de savoir si vous avez besoin d'aide. Il s'agit d'une demande d'achat de Ryanair. Oui. אין אויגוסט האָב איך זיי צופֿעליק געזען צוזאַמען אין ווילנע, ווען Il s'agit d'une question de confiance.
די לעקציעס בײַ „ייִדיש און ליטע“, וואָס זענען געווען אויף Oui, c'est vrai, c'est vrai, c'est vrai. אין אַ סקיצע וועגן דעם ווילנער גאון, וואָס מיגלע און שחר האָבן אויס געשפּילט, זענען פֿאָרגעקומען עטלעכע הומאָריסטישע סצענעס בײַ איך האָב פּשוט נישט פֿאַרשטאַנען, פֿאַר וואָס דער עולם לאַכט אַזוי Oui.
Il s'agit d'une question de temps. מיטן ייִדישן אָפּטייל פֿון דער לי טווישער נאַציאָנאַלער ביבליאָטעק, האָט רעפֿערירט וועגן ייִדישע C'est vrai. זי האָט אָנגעוויזן, ווי ייִדן האָבן אין משך פֿון טויזנטער יאָרן Et je suis en train de le faire. דערבײַ איז מיר אײַנגעפֿאַלן, אַז מיר זענען איצט געוואָרן Oui. אַנדערש וואָלטן מיר נישט געדאַרפֿט רעדן אויף ענגליש!
בכלל האָט מיך פֿאַרחידוש, וויפֿל ענגליש מע הערט אין פּאַריז, און וו י די שטאָט האָט זיך געביטן אין משך פֿון די לעצטע עטלעכע יאָר. C'est vrai que c'est vrai, c'est vrai. אין יעדן קאַפֿע האָב איך באַצאָלט פֿינף אייראָ פֿאַר אַ פּשוטער קא ַווע און געהערט שמועסן אויף ענגליש בײַ די אַנדערע טישן. די געגנט אַרום דעם ייִדיש־צענטער איז פֿריִער געווען אַן Bien sûr, je pense que c'est possible. הײַנט איז ער פֿול מיט טײַערע געשעפֿטן און רעסטאָראַנען יען זיך עלעגאַנטע יונגע חבֿרה־לײַט, ווי די העלדן פֿון אַ פֿילם Je pense que c'est possible.
מײַן אייגענע ראָלע אין דער פּראָגראַם איז געווען צו געבן אַן אַרײַ Je vous conseille de le faire. איך האָב צו באַדאַנקען הירשע־דוד קאַצן, ווײַל אַ סך פֿון די , וואָס איך האָב געוויזן, און די אויסצוגן דיאַלעקט־אינטערווייע Oui, c'est vrai, c'est vrai, c'est vrai, c'est vrai. איך האָב ספּעציעל הנאה געהאַט פֿון פֿאַרטיפֿן זיך אין די וען מיט אַלטע ליטוואַקעס, וואָס קאַץ רעקאָרדירט אין משך פֿון Il y a 30 heures.
זונטיק איז געווען אַ סעמינאַר געווידמעט דער ייִדישער ליטעראַטור פ Et c'est vrai. מיט מיר האָט מען געלייענט אַן אַרטיקל פֿונעם ליטווישן שפּראַכפֿא Oui, c'est vrai. שרון בר־כּוכבֿה האָט מיט אונדז געלייère אַ טשיקאַו5 remplient מעדיצינישן טעקסט ווère היפּאָכאַנדריקער, ד״ה מענטשן וethhervision מיינען אַלע מאָל מאָל, אַזייי fon ST דאַכט זיך, אַז דאָס איז אַ ייִדישע קרענק. נאַטאַליאַ קריניצקאַ האָט מיט אונדז פֿאָרגעלייענט לידער פֿונעם אָעט דוד פֿראַם, אַ ליטוואַק וואָס האָט זיך באַזעצט ארי bien. צופֿעליק איז מיט אונדז געווען אַ ייִד פֿון דרום־אַפֿריקע, וואָס הא Et je pense que c'est possible.
איין טענה האָב איך וועגן דעם פֿאָרמאַט פֿון די זונטיק־סעמינאַרן, ו ואָס זענען אַ שיינע טראַדיציע בײַם פּאַריזער ייִדיש־צענטער. איצט האָט מען די ברירה: מע קען פֿיזיש בײַזײַן אויף אונטערנעמונג אָדער מע קען עס זען דורך „זום“ פֿון דער היים. ס'איז נאַטירלעך, אַז אַ סך מענטשן זיך אַרויסצוגיין זונטיק ן דער פֿרי — ס'איז דאָך קאַלט אין דרויסן, די באַנען שלעפּן זיך. בעסער צו בלײַבן אין דער היים און ליגן אונטער אַ וואַרעמער קאָלדרע. דערפֿאַר איז דער עולם, וואָס איז געקומען אין צענטער אויף די Il s'agit d'une question de savoir si vous avez besoin d'aide. טאַקע אַ שאָד, ווײַל ס׳איז אַזוי שיין זיך צו זען מיט אַלטע פֿרײַנד פ ּנים־אל־פּנים!
