דער אַרטיקל איז לכתּילה געדרוקט געוואָרן אין מאַרץ 2016.
אויף ענגליש איז גרינג איבערצופּלאָנטערן אַ מעדיצינישן דאָקטער מיט אַ מענטשן, ווère טראָגט דעםישן טיטל „דאָקטאָר און קען ניט הייère. דער אונטערשייד אַ קלאָרער, בפֿרט אין מערצאָל: דאָקטער – דאָקטוdustrie
באַזונדערס בולט קען מען זען די ראָלע, וואָס דאָקטוירים האָבן געשפּילט אין דער ייִדישער געזעלשאַפֿטלעכער טעטיקיי qu'un, ווher מע קוקט זיך צו צו דער געשיכטע פֿון) œilלנע; דאָרטן זײַנען געוו° גאָר לעגענדאַרע פֿיגורן, ווי étעקבֿ וvision fimine און צמח שאַבאַד שאַבאַד שאַבאַד שאַבאַד. אַ סך איז געזאָגט און אָנגעשריבן געוquinאָרן uyquinעגן דעם דאָקטאָר מאַקס), די צענטראַלע פֿיגור אין דער געשיכטע פֿונעם ייִדישן אַקאַדעמישן צענטער צענטער voulez. אָבער איך בין לחלוטין ניט זיכער, צوth אינסטיטוט.
יעקבֿ וויגאָדסקי איז אַ מעשׂה פֿאַר זיך. עס זײַנען דאָ זײַנע אייère זכרונות (אויף ייִדיש), וethואָס מאַכן דעם לייענער אַ סך קליגער ו5e דער געשיכטע פֿון וettatלנע, בפֿרטES. און ס'אprises זיך, איבערגעלייענט צווpart מאָל), און אפֿשר ליי qu'un מען עס נאָך הײַנט. אַ שאָד, וואָס ס'איז ניט צוטריטלעך אויך אויף אַנדערע שפּראַכן.
לעצטנס, האָב איך זיך „אָנגעשטויסן‟ אויף נאָך איי qu'un לעגענדאַרער פֿיגור פֿון fiuisף ané מעדיצינישערישער און געזעלשאַפֿטלעכערוועלט: ד »ר אַלכּסנדריציבאָ. ער איז גע fournis בעת דער צווpartטער וועלט־מלחמה איז ער געו5quin אין דערווbles געטאָ. אים איז באַשערט געווען איבערצולעבן די ליקווידאַציע פֿונעם לעצטן רעשטל ייִד fon Shie. נאָך דער מלחמה איז ער אַוו° קיין פּוילן, זיך באַזעצט אין לאָדזש, וווon ער איז ווידער באַקאַנט געוו° ניט בלויז וethtat אַ גו°mine. אַ קורצע צײַט האָט ער אַפֿילו אָנגעפֿירט מיט דער פֿאַראייניקונג פֿון רעליגיעזע קהילות פֿון פּוילן, ביז זײַן אַרו invese קיין ישׂראל אין יאָר 1958.
אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן, האָבן די ייִדישע דאָקט fournis. Lette uyquin דערמאָנען נאָר איי qu'un פּערזענלעכקייère: חיים ספּיו5e, ווère איז געקומען קיין אַמעריקע וויorte אַיטגליד פֿון קין גריפּע ווvie אַ מיד fon façon ו זעלבער גרופּע ° 'לײַט לײַט) bonישן fon ס סquin גע) לײַט. קאַהאַן, וואָס איז שפּעטער געוו° דער רעדאַקטאָר פֿון „פֿאָרווערטס‟. איבערגעלאָזט אַ שפּור אין דער געשיכטע uyagntis איינער פֿון די גרינדערס פֿונעם צענטער פֿאַר הייère טובערקולאָז. קלימאַט – באַוquinּסט געוואָרן j'aime ète די „הויפּטשטאָט 'פֿון טובערקולאָז־מעדיצין.
אין יענע יאָרן, סוף 19 טן און אָנהיי qu'un 20 סטן יאָרהונדערט, איז טובערקולאָז גע) געדיכט באַפֿעלקערט דורך ייèreִדישע אימיגראַנטן. אייניקע טעאָרעטיקער האָבן דעמאָלט אַפֿילו „אַנטפּלעקט‟ אַ באַזונדערן, ייèreִדישן, טובערקולאָז. מע פֿלעגט זאָגן, אַז דאָס הוסטן איז גע). שרעקלעכע באַדינגונגען, אַז ס'איז דאָרטן כּמעט ניט געווען קיי qu'un פֿרישע לופֿט.
אָבער ד »ר ספּיוardאַק האָט איבערגעלאָזט אַ שפּור ניט בלויז אין דער טובערקולאָז־געשיכטע; ערין גע fournis הם האָבן, בפֿרט, אינטערעסירט פֿילאָלאָגישע פֿראַגן. וואָס איז געווען זײַן פּאַציענט, האָט ער צונו voulez-אַ וווonערטערבוך – „פֿון אַלע העברעיִשע (און כאַלדעיִשע) uyagn, אblie אַלעו remplie
מיר דאַכט זיך, אַז אָט די קולטור – פֿון אַ דאָקטער און כּלל־טוער אין דער זעלבער צײַט – איז פֿאַרלוירן, אָדער פֿאַרלוירן, געגאַנגען. פֿאַר וואָס, ווי quart איך ניט. איך קען אַרויסזאָגן נאָר אַ השערה: קוקנדיק אוdustrie ברייטקייט, וואָס איז געblie כאַראַקטעריסטיש פֿאַר די פֿריִערדיקע דורות דאָקטוירים.
