Nous avons commencé, il y a quelques années maintenant et sur la demande de lecteurs, la publication dans chaque livraison d’un court texte en judéo-espagnol d’Isacco Hazan rédigé sous forme d’un dialogue vivant qui, lu à haute voix par des personnes n’ayant pas de pratique peut contribuer à les initier de façon plaisante. L’auteur s’est efforcé de restituer le plus fidèlement possible le climat dans lequel évoluaient les communautés juives de l’Empire ottoman. Nous poursuivons ce dialogue volontairement tout simple, pour ne pas décourager les débutants .
Nous ne publions pas de traduction intégrale mais quelques notes éclairantes. La graphie adoptée est celle de Vidas Largas. Nous suggérons aux débutants de lire lentement et en scandant, profitant des marques d’accentuation qui ne figurent communément pas.
La Rédaction
Saróta En frénte de mozótros akarreyó úna famíya nehlíya. El es blóndo chávdo pedrído. Myéntras ke en la friyéra sále médyo desbragádo kon el ijíko pédo rócho, la mujér le méte kuérnos en resivyéndo védre i séko : tánto demudádo áy i no áy. Tudéska ni en Bet ahen onésta. Réyna Kóza ke no mos ínche ! Malavlár de los muéstros es ensembrár pálos par ke mos ahárven los antisemítes. Es lo ke mos reprócha Polikséni, mi amíga gréga y tyéne mil partes de razón. Redjína Se tráta de dos psikológos univer- sitáryos. Los ke vítes índo ánde éyos van pará konsultárlos, no para negrigúra. Saróta Están etchándo móchkas ! Pérla Son altaménte kapátches : mi arkadách ke empesó kúra ánde éyos salyó la priméra de la klása. el pádre Bavajádas ! ken tuérto nasyó núnka se enderétcha ! Si algúno, de natúra blándo de korazón se dechó etchár al duláp, de ké ayúdo va ser el psikológ ? la mádre Es un báfo ! el pádre Un uyído konsolánte ke kósta karo i sin fín pórke káda páso de la vída tyéne su anyúdo partikolár. Ir kon eskópo de topár pusulá para desatárlo es azér próva de saflík i bovedá, kuándo muéstros lívros dán la repuésta la mas adaptáda a la situasyón. Saróta alevantándose : No me apezgaré, es tyémpo de ir ! Réyna i el marído, azyendo lo mizmo : Mozotros tambyén. Tódo kon livyanés ! Mos izítech pasár la óra. Redjína la íja i el marído : Vuéstra kompaníya mos alegró la tadráda. Salúdos i abrázos. | dedikodú (du turc) = commérage. | EL KANTONIKO DE CHOCHANA Jurnaliko amigo En estas oras tristes ke pasí, entendí lo ke kere dizir la palavra AMISTAD. No me imajinava nunka tener tantos amigos sinseros. No me imajinava nunka ke mi marido meresiya tantos onores. Es verdad ke te dizen ke el benadam es komo un eko (un espejo). Lo ke le dizes, te lo responde. Ma mozotros si izimos una koza de bueno no asperimos nada en repuesta. Rengrasio a todos, sin olvidar toda la famiya ke no me dechó sola. En avlando de amistad, me akodrí de una amiga muy kara (en ganedén ke ste) ke eya saviya lo ke kere dizir esta palavra. Era una persona ke aziya el byen a la kayadés. El ke entrava ande eya yorando, de su kaza saliya riyendo . Para mi esta amiga era i mi madre, i mi ermana, i mi konfidente a ken puediya kontar todas mis belas (komo kada uno i una pasa en su vida) savyendo ke nada no va salir de su boka. Para todos aziya la mizma koza. Malgrado los anyos ke pasaron de el diya ke mos dechó, la tengo syempre en mi korasón. Yo la tomava komo un esempyo; syempre le diziya : “Si tengo mazal de bivir aedada komo eya, kero ser komo eya”. Esta amiga tanta kara mos dechó muntchos rekodros de alegriya. Se yamava Sultana Sardas. Chochana Lucie Mazaltove |